WOLNOŚĆ, solidarność, poszanowanie godności i praw człowieka to motyw przewodni projektu opracowanego przez bibliotekarkę Anitę Kuś dofinansowanego ze środków Programu Wieloletniego  NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021  w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”. Dzięki otrzymanej dotacji Biblioteka miała możliwość przeprowadzenia niezwykłego wydarzenia historycznego.

Podróż w przeszłość rozpoczęła się 21 października Rajdem Rowerowym po Wieluniu. Rajd przebiegał śladami miejsc pamięci związanych z walką i martyrologią Polaków, zmierzających do odzyskania wolności na Ziemi Ojczystej. Owymi miejscami pamięci były pomniki, nagrobki, oraz tablice pamiątkowe. Oficjalne rozpoczęcie Rajdu nastąpiło o godz.10:00, na skwerze przed Biblioteką. Tutaj uczestnicy otrzymali koszulki z nadrukiem: Niepodległość, Martyrologia, Solidarność, Wolność 1918 -2018.

Wspólna fotografia uczestników rajdu „Śladami pamięci” (Archiwum M i GBP)

Rajd rowerowy „Śladami pamięci” (Archiwum M i GBP)

 Szlak rowerowy miał początek przy pomniku Jana Pawła II, odsłoniętego 3 września 2006 roku w 35. rocznicę pobytu w Wieluniu Karola Wojtyły. Następnie uczestnicy rajdu udali się do parku im. Witolda Pileckiego, gdzie odszukali popiersie Witolda Pileckiego, rotmistrza kawalerii Wojska Polskiego, żołnierza Armii Krajowej, skazanego przez władze komunistycznej Polski Ludowej na karę śmierci. O wolność ojczyzny walczył do 8 maja 1945 roku. Następnie szlak przebiegał ulicą Augustiańską. Rowerzyści zatrzymali się przy pomniku poświęconym nauczycielom poległym w obronie ojczyzny i pomordowanym przez hitlerowskiego okupanta w latach 1939-1945. W dalszej kolejności szlak prowadził obok fundamentów wieluńskiej fary, odbudowanych po bombardowaniach 1 września 1939 roku. Fundamenty stanowią żywy Pomnik zniszczenia bezbronnego miasta 1 września 1939 roku. Dalsza część szlaku wiodła przez ulicę Królewską, gdzie umieszczona została tablica ku pamięci Józefa Piłsudskiego i wielunian, którzy zginęli w latach 1919-1921, broniąc niepodległości odrodzonego państwa. Kolejnym punktem był budynek II LO w Wieluniu, przed wojną szpital, na który spadły pierwsze bomby agresora, rozpoczynające II wojnę światową. Rajd zakończył się odwiedzinami na wieluńskim cmentarzu rzymskokatolickim, na którym znajdują się zbiorowe mogiły 43 żołnierzy Wojska Polskiego, poległych we wrześniu 1939 roku, Pomnik Orląt Polskich, mogiła ku czci powstańców śląskich, mogiła członka POW (tajnej organizacji powstałej z inicjatywy Józefa Piłsudskiego), który poległ w 1918 roku i mogiły poległych w wojnie 1920 r. Chwila zadumy zatrzymała uczestników rajdu przy pomnikach upamiętniających Ofiary Zbrodni Katyńskiej, Żołnierzy Wyklętych i mogile majora Mieczysława Kałuży, który jako pilot brał udział w kampanii wrześniowej w 1939 roku. Z cmentarza uczestnicy rajdu „śladami pamięci ”udali się jeszcze się do lasku przy ulicy Kijak. Historyczna podróż zakończyła się przy kamieniu upamiętniającym ofiary zbiorowej egzekucji na ludności żydowskiej w latach okupacji hitlerowskiej. Przy pomnikach, nagrobkach i tablicach zapalono znicze. W rajdzie wzięły udział 44 osoby.

Zapalamy znicze na grobach wieluńskich bohaterów (Archiwum M i GBP)

                                                                                                        .

Kolejnym zadaniem autorskiego projektu był Happening Historyczny, który odbył się 25 października 2017 r. Happening rozpoczął się otwarciem Wystawy będącej wizualizacją wydarzeń historycznych związanych z odzyskaniem przez Polskę wolności. Co roku 11 listopada dla upamiętnienia  odzyskania przez Państwo Polskie niepodległości, obchodzimy to wyjątkowe święto. Droga do niepodległości była długa, a 123 lata niewoli i życia pod zaborami wycisnęło swoje piętno na Polakach żyjących w trzech zaborach  Naród polski nigdy nie pogodził się z niewolą, a zdobycie  demokratycznej wolności nie odbyło się bez wielkich narodowych zrywów.

Zgromadzony na wystawie materiał obejmuje okres I wojny światowej, gdzie zasadnicze miejsce miał rok 1918, w którym Polska odzyskała wolność. Prezentacja objęła rządy sanacji (1926-1939), następnie wydarzenia z 1 września 1939 roku –  godzinę 4: 40, w której  na wieluński szpital spadły pierwsze bomby II wojny światowej, okupację hitlerowską i kapitulację Niemiec, 8 maja 1945 roku. Zwiedzającym wystawę przypomniano dzień 6 października 1978 roku, dzień, w którym Polak został wybrany na zwierzchnika kościoła rzymskokatolickiego. Wydarzenie to odmieniło „oblicze polskiej ziemi”. Na prezentacji nie zabrakło informacji o ruchu „Solidarność” oraz Kościele katolickim – dwóch głównych siłach, które miały ogromny wpływ na upadek komunizmu, 4 czerwca 1989 roku. Na wystawie zgromadzono wydruki graficzne, cytaty i treści zaczerpnięte z książek znajdujących się w zbiorach bibliotecznych. Zgromadzony materiał organizatorzy happeningu zaprezentowali na 14 tablicach.

Wystawa „Droga Polski do wolności” (archiwum M i GBP)

Otwarcie wystawy „Droga Polski do wolności”

Kulminacyjnym punktem Happeningu był spektakl oparty na sztuce Sławomira Mrożka „Pieszo” wykonany przez teatr „wpół do czwartej”, który ukazał czas wielkiej transformacji, jakim był koniec II wojny światowej i ludzi należących do różnych grup społecznych, którzy mają zmierzyć się z nową rzeczywistością.

Spektakl „Pieszo” na scenie Wieluńskiego Domu Kultury

W całym przedsięwzięciu wzięło udział ok. 210 osób.

Na podstawie relacji Anity Kuś – pomysłodawczyni i realizatorki projektu