Kwi 13 2016

Wystawa “Skarby Doliny Prosny”

Taki tytuł nosi wystawa mobilna, przywieziona z Kalisza do Wielunia. Poprzez swoją tematykę wprowadza ona oglądających w czasy przed przyjęciem przez Polskę chrztu i początki chrystianizacji terenów nad środkową Prosną. Jest dla Wielunian, i nie tylko, zapowiedzią uroczystości jubileuszowych przewidzianych w Wieluniu na 21 kwietnia 2016.

Zobaczyć na niej można: denar ze strzałką Bolesława Chrobrego, monety celtyckie, rzymskie, arabskie i inne perełki numizmatyczne, takie jak denary krzyżowe Sieciecha. Wszystkie eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu i Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Stacja w Kaliszu, dopełnione przez znaleziska wieluńskie, a wśród nich sztylet akinakes, unikat w skali kraju.

Do tej pory wystawę prezentowano na Zamku Królewskim w Warszawie i w Gnieźnie. Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu jest więc trzecim miejscem jej prezentacji. Na jej otwarcie, które  miało miejsce 7 kwietnia, zaprosili Jan Książek – Dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu, Sylwia Kucharska – Dyrektor Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu, Jan Maik – Dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Na otwarciu obecni byli autorzy wystawy Leszek Ziąbka i Adam Kędzierski, muzealnicy z Kępna, Piotrkowa Trybunalskiego, radni z Kalisza i Wieruszowa, burmistrz Wielunia Paweł Okrasa, dr Jadwiga Tomalkiewicz, wieruszowianka, autorka wielu tomików poezji o Prośnie (ostatni „Wiosna nad Prosną”), o. Ludwik Kaszowski z klasztoru Paulinów w Wieruszowie.

Goście z Wieruszowa

Goście z Wieruszowa

Do skarbów Doliny Prosny zaliczyć można samo miasto Kalisz, lokowane na prawie średzkim przez księcia Bolesława Pobożnego, prawdopodobnie w latach 50. XIII stulecia. Zbudowane wg śląskiego modelu rozplanowania, owal z centralnym jądrem, miało na początku tylko dwie ulice, równoległe do siebie. Jedna z ulic biegła na północ ku Toruniowi, druga na południe ku Wrocławiowi, obydwie zaś zbiegały się przy przeprawie. Centrum stanowił rynek. Z krótszych pierzei rynku odchodziły dwie ulice, z dłuższych trzy. Już w XIII wieku powstał tu klasztor i kościół Franciszkanów. Organizacja struktury miasta została zakończona za czasów Kazimierza Wielkiego, zostało ono otoczone murami (zaraz po lokacji były to wały drewniano-ziemne z bramami). Obszar Kalisza już od 1957 roku objęty jest ochroną konserwatorską Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu, a od roku 2013 ochronie prawnej poddano archeologiczne warstwy kulturowo-osadnicze w obrębie wpisanego do rejestru obszaru na terenie miasta.

Autorzy wystawy

Autorzy wystawy

Otwierając wystawę, Jan Książek, dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej, mówił o rozwijającej się współpracy między Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej a Muzeum Ziemi Wieluńskiej, której efektem jest wystawa „Skarby Doliny Prosny”. Kontynuując myśl Jana Książka, koordynator wystawy z ramienia Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Waldemar Golec powiedział: „ Ziemia wieluńska położona jest między Wartą i Prosną i choć dziś są to administracyjnie dwa różne powiaty, to jednak nadal jest głęboka tradycja historyczna, a skarby znad Prosny tylko o tym przypominają.”.

Fragment wystawy

Fragment wystawy

Wystawa, mówili jej autorzy, pozwala spojrzeć na to, czym żyli dawni mieszkańcy Doliny Prosny, czy przenikały do niej wpływy rzymskie, celtyckie, arabskie i czy przebiegał przez nią starożytny bursztynowy szlak.  Odpowiedzi na te wszystkie pytania dostarczają cenne znaleziska, najcenniejsze zaś znaleziska wyrobów z metalu- monety, biżuteria…

Wystawę rozpoczynają broń i biżuteria, znaleziska z epoki brązu. Kolejne eksponowane przedmioty, rzymski miecz, zapinki, monety, bursztynowe kolczyki, to zabytki związane z wpływami celtyckimi i rzymskimi, mówiące o przebiegającym tędy szlaku bursztynowym. Uwagę przyciągają przedstawione na planszach mapy Ptolemeusza, z zaznaczonymi obszarami Azji i Afryki, wyobrażające świat na początku naszej ery.

Ciekawość budzi gablota z wyposażeniem warsztatu kowala sprzed dwóch tysięcy lat, odnalezionym na cmentarzysku w Wesółkach.

Kolejne gabloty to zabytki z wczesnego średniowiecza. Są wśród nich arabskie dirhemy, denar Bolesława Chrobrego (jeden z dwóch egzemplarzy znalezionych na terenie Polski), patena kaliska księcia Mieszka III Starego czy fragment złotej zausznicy z głową byka.

Ekspozycję zamykają skarby monet z Kalisza i denary jagiellońskie z Kościelnej Wsi.

Wystawę będzie można oglądać do końca maja.

Kwi 08 2016

Wacław Witkowski – pasje i marzenia

Spotkanie z Wacławem Witkowskim, w ramach cyklu „Ludzie i ich pasje” zorganizowała MiGBP w Wieluniu wraz z Towarzystwem Przyjaciół Wielunia.

Wacław Wiktowski na rzece Warcie

“W kapeluszu” – Wacław Wiktowski steruje szkutą na trudnej do żeglugi przepięknej rzece
Warcie

Bohater spotkania urodził się 25 lutego 1952 roku w Pobiedziskach k. Poznania. Jest absolwentem Wydziału Technologii Drewna Akademii Rolniczej w Poznaniu (1976). Od ponad 40. lat jest mieszkańcem Wielunia, aktualnie właścicielem nowoczesnego Tartaku Witkowscy, firmy średniej wielkości, wyróżnionej w 2014 roku m.in. statuetką “Mecum Tutissimus Ibis” w konkursie „Pracodawca – Organizator Pracy Bezpiecznej”. Tartak Witkowscy wielokrotnie był wyróżniany najwyższymi odznaczeniami: Platynowym Certyfikatem oraz Złotą Statuetką ”Przedsiębiorstwo Fair Play” oraz tytułem „Firma Roku Województwa Opolskiego” w roku 2009 i 2010.

Od 2005 roku Wacław Witkowski pełni funkcję prezesa Cechu Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorców w Wieluniu. W 2013 roku Związek Rzemiosła Polskiego wyróżnił go najwyższym odznaczeniem “Szablą Kilińskiego”.

 

 

Wacław Wiktowski z wnukiem Franciszkiem na kanale "Śródlądowym" w Niemczech

Wacław Wiktowski z wnukiem Franciszkiem przy sterze szkuty “Wanda” na kanale
“Śródlądowym” w Niemczech – płyną w kierunku Renu

Pan Wacław to także działacz społeczno-kulturalny. W roku 1995 współorganizował Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej i był jego prezesem do 2013 roku. W tym czasie aktywnie włączył się w rewitalizację wiatraka typu „koźlak” w Kocilewie. Zorganizował Szkołę Rzemiosł Drzewnych i aktywnie współpracuje z wyższymi uczelniami w zakresie realizacji zadań dydaktycznych oraz naukowych. Aktualnie jest członkiem Rady Wydziału Technologii Drewna w SGGW w Warszawie i wieloletnim członkiem Rady Naukowej Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu. Działa aktywnie w Towarzystwie Przyjaciół Wielunia. W 1995 roku Towarzystwo wyróżniło go swoją doroczną nagrodą. W tym samym roku otrzymał tytuł Człowieka Roku. W 2008 roku był członkiem założycielem Stowarzyszenia „Razem możemy więcej” im. Matki Teresy Janiny Kierocińskiej, mającego na celu promocję Wielunia, aktywnego stylu życia i wspieranie budowy nowego kościoła w parafii św. Barbary.

 

 

Wacław Wiktowski nad rzeką Łabą

“W chustce” – Wacław Wiktowski przepływa mostem kanałowym nad rzeką Łabą (“MIDDELLAND
CANALL”)

Pasja pana Wacława, a jest nią ciekawość świata, sprzyja promocji Wielunia w świecie. W 2014 roku, ciekawość świata i chęć poznawania nowych krajów i ludzi zawiodła go na Syberię, w 2015 roku na Festiwal Loary we francuskim Orleanie. Do Orleanu dopłynął repliką XV-wiecznej szkuty wiślanej i galara (oryginał widział na wykopaliskach w Czersku), którą sam zbudował.  Jak sam powiedział, jego szkuta jest trzykrotnie mniejsza od tej, którą widział na wykopaliskach, liczy sobie 12 m długości, 3 m szerokości i waży 5 ton. Budując szkutę wg sporządzonej przez siebie dokumentacji, nieustannie składał hołd polskim piętnastowiecznym szkutnikom i stał się popularyzatorem starych technik budowy i nawigacji statków drewnianych spławiających towary rzekami Polski. Kocha wyprawy wodne. Stąd pomysł wielkiej wyprawy z Wielunia do Orleanu. Przygoda życia pana Wacława rozpoczęła się w Sandomierzu, dokąd z Wielunia przetransportowano szkutę o imieniu „Wanda”. Przepłynął rzekami i kanałami Polski, Niemiec, Holandii, Belgii i Francji, łącznie 3200 km, minął 240 śluz, a wszystko po to, by zaprezentować kunszt średniowiecznych polskich szkutników i udowodnić, że Polska od wieków była i jest powiązana siecią kanałów wodnych z Europą.

2016-03-15-Waclaw-Witkowski-2Efektem wyprawy jest film o mijanych miejscowościach, ciekawostkach ornitologicznych, transporcie rzecznym w Unii Europejskiej, nowych technologiach stosowanych w żegludze śródlądowej, o ludziach spotykanych na rzekach w czasie żeglugi i o zawiązanych przyjaźniach. Film to także ciekawy reportaż z Festiwalu Loary, który odbywa się co dwa lata i gromadzi ponad 650 tys. ludzi z całego świata. Pierwszy raz był na nim w 2011 roku. Na ten w roku 2015 dopłynął na swojej szkucie. Marzeniem pana Wacława jest zorganizować Festiwal Wisły. Sądzi, że jego marzenie zrealizuje się w 2017 roku.

Kwi 08 2016

Konkurs fotograficzny „Ptaki wokół nas”

 

Pod takim tytułem, na czas ferii zimowych, Muzeum Ziemi Wieluńskiej ogłosiło konkurs fotograficzny. Był on zainspirowany wystawą „Kadry kreślone piórem”. Celem konkursu było zachęcić dzieci i młodzież do wyjścia z domu i „zapolowania obiektywem” na ptaki. Organizatorzy wiedzieli, że czas na fotografowanie ptaków w tym okresie nie był zbyt dobry. Brakowało słońca, a i ptaków też było niewiele. Regulamin konkursu, zwłaszcza jego 7. punkt, zobowiązywał młodych fotografów do wykonania zdjęć tylko i wyłącznie w czasie trwania konkursu. Na apel organizatorów odpowiedziało 17 uczestników z powiatu wieluńskiego, pajęczańskiego i wieruszowskiego. Każdy z uczestników miał dostarczyć maksymalnie 3 fotografie. Przysłano ich razem 38. Organizatorzy przyjmowali fotografie także drogą elektroniczną. Prace oceniało Jury w składzie: Marek Gogola -historyk i zapalony fotograf, Barbara Mrugała – kustosz MZW i Jan Książek – dyrektor MZW. Oceniano, jak powiedział Marek Gogola, pomysłodawca konkursu, podstawowe umiejętności: kompozycję kadru, naświetlenie…

Praca konkursowa

Praca konkursowa

Podsumowanie konkursu połączone z wręczeniem dyplomów za udział, wyróżnień i nagród odbyło się 1 kwietnia. Jury przyznało jedno wyróżnienie, 2 równorzędne miejsca trzecie, jedno miejsce drugie i jedno miejsce pierwsze.

Zwycięzcy konkursu z organizatorami

Zwycięzcy konkursu z organizatorami

Organizatorzy pogratulowali młodym artystom fotografom już posiadanych umiejętności i życzyli ich pogłębiania. Epilogiem spotkania było zwiedzanie wystawy „Kadry kreślone piórem”, która ostatni dzień gościła w MZW. O wystawie opowiedział uczestnikom konkursu Waldemar Golec – miłośnik ptaków, fotograf, kustosz MZW.

Kwi 08 2016

Wernisaż wystawy Eleny Mirzajewej

31 marca 2016 roku, w czytelni Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Wieluniu odbył się, zorganizowany przez burmistrza Wielunia Paweła Okrasę oraz panią dyrektor MiGBP  Iwonę Podeszwę, wernisaż wystawy prac Eleny Mirzajewej. Towarzyszyła mu muzyczna niespodzianka, Wiersze na operę i perkusję, których autorem jest Wojciech Brzoska. Iwona Kania-Karbowska (śpiew) i Przemysław Borowiecki (perkusja) wykonali utwory Awizo, Jednym ruchem ręki, Zwierzęta i ludzie, Witamy w piekle, Proza.

Bohaterka wieczoru Elena Mirzajewa (pośrodku)

Bohaterka wieczoru Elena Mirzajewa (pośrodku)

Elena Mirzajewa, bohaterka wieczoru, urodziła się w Taszkiencie w 1981 roku. Do Polski przyjechała w 2011 roku, jako repatriantka. Od 5. lat mieszka w Wieluniu, w którym mieszkał kiedyś jej dziadek, Józef Dąbek, obrońca Ojczyzny, odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Ukończyła Republikański College Artystyczny im. K. Bekzoda przy Akademii Sztuk Pięknych w Taszkiencie, gdzie studiowała malarstwo sztalugowe (1996-2006). Sztukę plastyczną ze specjalnością malarstwo sztalugowe studiowała także w Narodowym Instytucie Sztuk Pięknych i Wzornictwa im. K. Bekzoda w latach 2001-2006.

W latach 2000-2010 pracowała, jako scenograf i dekorator w Ogólnokrajowej Polonijnej Organizacji Kulturalno – Oświatowej „Świetlica Polska” w Taszkiencie. Była też nieetatowym ilustratorem w Wydawnictwie ”Czulpon” (2001-2006). W latach 2007-2011 była redaktorem twórczego działu przygotowania do wzornictwa i druku w Uzbeckiej Agencji Druku i Informacji Wydawniczo- Typograficzny Dom Twórczy „Uzbekiston”. W Wieluniu dała się poznać jako grafik plastyk komputerowy Wieluńskiego Domu Kultury, w którym pracowała w latach 2012-2014. Tu też wystawiła po raz pierwszy w Polsce swoje prace.

Fofotografia prac Mierzajewej

Prace Eleny Mirzajewej

Prace Eleny Mirzajewej były prezentowane na 6. wystawach przy Akademii Sztuk Pięknych Uzbekistanu takich jak: Malarz artysta i przyroda (2006), Uzbekistan-nasz wspólny dom (2007), Polska i Uzbekistan oczami malarzy artystów Polskiej Diaspory (2006), Harmonia linii i koloru (2010), Tribute to Chopin (2010). Pierwsza wystawa w Polsce miała miejsce w Wieluniu w 2012 roku i nosiła tytuł Uzbecki Taniec.

 

Jej druga wystawa w Wieluniu nosi tytuł Soul Flight. Można na niej zobaczyć 40. prac z lat 2013 – 2015. Ekspozycja jest mozaiką stylów i technik, począwszy od grafiki przez akwarele, akryl. Zaskakuje też różnorodność materiałów, jakimi artystka się posługuje. Są to tusz, specjalne mazaki, kredki…

Iwona Karbowska, Przemysław Borowiecki Wiersze na operę i perkusję

Iwona Karbowska, Przemysław Borowiecki Wiersze na operę i perkusję

 Doskonałym uzupełnieniem wystawy stały się teksty przywołanego wyżej Wojciecha Brzoski, mówiące trochę o Polsce, trochę o sporcie i zakupach, trochę o miłości, śmierci, listonoszach…, wiersze senne, ironiczne, piekielne, muzycznie zinterpretowane przez duet Iwony Karbowskiej i Przemysława Borowieckiego.

Kwi 01 2016

Kościoły drewniane Ziemi Wieluńskiej

Kościoły drewniane Ziemi Wieluńskiej

2016-04-03-Koscioły-Collage

Kościoły drewniane Ziemi Wieluńskiej to perełki ludowej architektury drewnianej. Pochodzące z szesnastego wieku świątynie w Gaszynie, Grębieniu, Kadłubie, Łaszewie, Naramicach, Popowicach, Wieluniu, Wierzbiu, Wiktorowie, określane przez znawców architektury mianem stylu wieluńskiego zasługują na uwagę ze względu na pewne cechy wspólne, wyróżniające je od pozostałych kościołów drewnianych ziemi wieluńskiej, znajdujących się w Białej, Łagiewnikach, Łyskorni, Raczynie, Skomlinie.  Zbudowane w stylu wieluńskim, małe, wiejskie kościółki, urzekają swoim skromnym wyglądem zewnętrznym, lokalizacją i bogato  wyposażonymi wnętrzami. Wszystkie one cechują  się zrębową konstrukcją ścian nawy i prezbiterium, dla celów ochronnych z zewnątrz oszalowanych, usytuowaniem na osi wschód- zachód (kościół orientowany), nawą szerszą od prezbiterium zamkniętego płasko lub wielobocznie, małymi okienkami od strony południowej, dwoma wejściami – od strony południowej przez kruchtę (dobudowywane w XVII w.) i od zachodu przez wieżę dzwonną (słupowa, rozszerzająca się ku dołowi, kryta dachem namiotowym), wysokim, dwuspadowym, gontowym dachem jednolicie pokrywającym nawę i prezbiterium, przechodzącym nad prezbiterium w okap wsparty na kroksztynach. Pod okapem, od strony północnej, w wieku XVII zaczęto dobudowywać zakrystie. W wieku XVIII na kościółkach, zbudowanych w stylu wieluńskim, zaczęły pojawiać się sygnaturki.

Położone w niewielkiej od siebie odległości świątynie, można odwiedzić w ciągu jednego dnia samochodem lub rowerem. Całkowita długość trasy to około 80 km.

 

Kościół parafialny p. w. św. Andrzeja w Kadłubie

Kościół p.w. św. Andrzeja w Kadłubie

Kościół p.w. św. Andrzeja w Kadłubie

Pochodzący z XVI wieku, kościół typu wieluńskiego już od 1401 roku pełnił funkcję kościoła parafialnego. Jest to kościół orientowany, drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Nawa kościoła zbudowana na rzucie prostokąta, w 1949 roku została przedłużona od strony zachodniej. Prezbiterium kościoła jest węższe od nawy  i zamknięte wielobocznie. Od strony północnej przylega do niego zakrystia, powiększona w 1949 roku. Do nawy od strony południowej przylega mała kruchta. Nawę od prezbiterium oddziela belka tęczowa z umieszczonym na niej ludowym krucyfiksem. Cały kościół jest pokryty dwuspadowym, gontowym dachem, przechodzącym w szeroki okap nad węższym prezbiterium (pod nim zakrystia). W kościele  znajdują się trzy ołtarze: ołtarz główny, barokowy  z 1723 roku i dwa ołtarze boczne. Ołtarz boczny lewy pochodzi z XVI wieku. Wyróżniają go rzeźby: Matka Boża z Dzieciątkiem i nieznany biskup. Ołtarz prawy boczny jest datowany na wiek XVII. Widnieją w nim wizerunki świętych Mateusza i Jana Chrzciciela. Na uwagę zasługuje siedemnastowieczna barokowa  ambona z ludową figurą Michała Archanioła na baldachimie, pochodzący z XIX wieku obraz Matki Bożej Częstochowskiej i znajdujący się przy kościele pochodzący z XV wieku dzwon ozdobiony minuskułą gotycką

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie pod red. Jerzego Łozińskiego, z. 12: powiat wieluński, oprac.  H. Hohensee- Ciszewska i Barbara Wolff, Warszawa 1953; T. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.26

Kościół filialny parafii Kadłub p.w. Wszystkich Świętych, od 1990 roku Sanktuarium Matki Bożej Miłosiernej w Popowicach

Kościół p.w.Wszystkich Świętych w Popowicach

Kościół p.w.Wszystkich Świętych w Popowicach

Kościół typu wieluńskiego  z ok. 1520 roku, orientowany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. W roku 1730 przebudowana została zakrystia, zbudowane zostały dwa ołtarze boczne. Gruntownej restauracji kościół doczekał się w latach 80-tych XX wieku.   Na uwagę zasługują: późnogotyckie odrzwia prowadzące z kruchty południowej do nawy kościoła, żelazne okucia drzwi o motywach roślinnych i figuralnych,  pochodzący z XVII/XVIII wieku obraz szkoły włoskiej z wizerunkiem Matki Bożej Bolesnej ze słowami modlitwy „Mater  Misericordiale ora pro nobis” w ołtarzu głównym, siedemnastowieczny krucyfiks na belce tęczowej, szesnastowieczne obrazy z wizerunkiem św. Jana Kantego i Wszystkich Świętych oraz malowany na desce obraz Chrystusa w cierniowej koronie z podpisem łacińskim: „O Homo Aspice si Est dolor similis Sicut dolor meus pro te” (O człowieku popatrz, czy jest ból podobny do bólu mojego za Ciebie)

Źródła: t. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.34; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.27-28; S. Pioruński, Modrzewiowy kościół drewniany w Popowicach z pierwszej połowy XVI wieku, „Puls Wielunia” nr 21(96), 2009, s.16

Kościół parafialny p.w. świętych Filipa i Jakuba w Skomlinie

Kościół p.w. św. Jakuba i Filipa w Skomlinie

Kościół p.w. św. Jakuba i Filipa w Skomlinie

Obecny kościół datowany jest na 1745 rok. Postawiony został na miejscu pierwotnego. Jest to kościół orientowany, drewniany, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu. Nawa świątyni jest prostokątna, szersza od zamkniętego wielobocznie prezbiterium. Od zachodu do kościoła przylega kruchta szerokości prezbiterium, również zamknięta wielobocznie. Od północy przy prezbiterium pierwotna zakrystia, nowa murowana zakrystia od strony południowej. Od strony południowej przylegająca do nawy kruchta. W prezbiterium, środkowej części nawy i kruchcie zachodniej zachowana pozorna kolebka. Nad bocznymi częściami kościoła, oddzielonymi od nawy środkowej słupkami (wrażenie kościoła trzynawowego) strop. Na ścianach kościoła, na sklepieniu nawy i prezbiterium zachowane są rokokowe polichromie wyobrażające 7 sakramentów oraz sceny z życia apostołów, patronów kościoła, datowane na 1776 rok (malarz K. Więckowski). Na uwagę zasługują: wejście do kruchty południowej z drzwiami ze starymi okuciami, rokokowa ambona i chrzcielnica. W kościele są 3 ołtarze: główny z bramkami i dwa boczne barokowe z XVIII wieku z obrazami  św. Antoni, Opłakiwanie Chrystusa.

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie pod red. Jerzego Łozińskiego, z. 12: powiat wieluński, oprac.  H. Hohensee- Ciszewska i Barbara Wolff, Warszawa 1953; T. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.26;  D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.39-40

Kościół św. Barbary w Wieluniu (od 2000 roku kościół parafialny parafii św. Barbary) w Wieluniu

Kościół św. Barbary w Wieluniu

Kościół św. Barbary w Wieluniu

Kościół  typu wieluńskiego, bez zakrystii. Jego powstanie datowane jest na 1515 rok. Nawa murowana pochodzi z XIX wieku, prezbiterium drewniane z wieku XVI. W latach 1979-1980 kościół poddany był gruntownym pracom konserwatorskim. W roku 2015 pod hasłem „Świadek Miłości Boga i Człowieka 500 lat kościoła św. Barbary” obchodził swój jubileusz. Dziś w kościele są trzy ołtarze. W ołtarzu głównym (powrócił do pierwotnej formy tryptyku) widnieją obrazy św. Barbary, św. Szymona i św. Jana Chrzciciela oraz rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem (Najświętsza Maryja Panna Matka Łaski Bożej) w zwieńczeniu, flankowana puttami (wcześniej na belce tęczowej). W ołtarzu lewym bocznym p.w. św. Rocha, w części centralnej widoczny wizerunek Patrona, z boków święci Franciszek z Asyżu i Antoni Padewski. W ołtarzu prawym bocznym zatytułowanym „Opatrzności Bożej” znajdują się obrazy z wizerunkami św. Rozalii  w części centralnej (Objawienie św. Rozalii), św. Jana Kantego spowiadającego królewicza Kazimierza i św. Jana Nepomucena. W konserwacji pozostają rzeźby św. Mikołaja biskupa i św. Jana Nepomucena.

Źródła: Z. Białas, Kościół św. Barbary w Wieluniu, Wieluń 2008; Z Białas, Z. Stępień, Świadek miłości Boga i człowieka 500 lat kościoła św. Barbary, Wieluń 2015; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.25-26

Kościół p.w. św. Zygmunta w Wiktorowie

Kościół p.w. św. Zygmunta w Wiktorowie

Kościół p.w. św. Zygmunta w Wiktorowie

Szesnastowieczny kościół filialny (parafia Biała) typu wieluńskiego p.w. św. Zygmunta zbudowany z funduszy szlacheckich, konsekrowany w 1625 r. Drewniany, orientowany, pokryty gontem. Posiadał 3 ołtarze. Zrabowany i zniszczony w czasie II wojny światowej, odrestaurowany w latach 80-tych XX wieku. Zachowały się: polichromia, obraz Madonny z Dzieciątkiem z 1470 roku – dzieło Jana z Nysy, kamienna chrzcielnica z XVI wieku, barokowe obrazy, rzeźba  ukrzyżowanego Chrystusa.

Źródła: T. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.43; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.40-41

Kościół parafialny p.w. św. Tekli w Raczynie

Kościół p.w. św. Tekli w Raczynie

Kościół p.w. św. Tekli w Raczynie

Kościół parafialny, drewniany, orientowany, konstrukcji zrębowej z 1843 roku p.w. św. Tekli, (zastąpił pierwotny, datowany na XV wiek, noszący wezwanie św. Mikołaja). Nawa kościoła zbudowana została na rzucie zbliżonym do kwadratu. W latach 1935- 1938 dobudowano do niej węższą część od zachodu. Prezbiterium kościoła jest węższe od nawy, zamknięte wielobocznie. Od strony północnej przylega do prezbiterium murowana zakrystia ze sklepieniem kolebkowym, a do nawy kruchta. Cały kościół jest pokryty osobnym dachem nad każdą częścią (pulpitowym nad zakrystią).Wewnątrz kościoła widoczny jest płaski, deskowy strop. Na belce tęczowej zachował się polichromowany krucyfiks datowany na XVIII wiek. Zachowały się też trzy drewniane barokowe ołtarze. W ołtarzu głównym wizerunek patronki, św. Tekli. W jednym z ołtarzy bocznych, dwukondygnacyjnych, widoczne obrazy Ukrzyżowanie i Matka Boża z Dzieciątkiem, w drugim św. Józef i św. Antoni z Dzieciątkiem. Na północnej ścianie kościoła koszowa ambona z baldachimem. Na zewnątrz  kościoła zachowała się dwukondygnacyjna, arkadowa dzwonnica datowana na XVIII/XIX wiek oraz mała drewniana kapliczka z lat 30-tych XX wieku (dziś składzik). W roku 2001 kościół został podniesiony do godności Sanktuarium Błogosławionych Ludwika Rocha Gietyngiera i Marii Kanuty Chrobot.

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie pod red. Jerzego Łozińskiego, z. 12: powiat wieluński, oprac.  H. Hohensee- Ciszewska i Barbara Wolff, Warszawa 1953; T. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.26, Bąbka –Horbacz, Zabytki na terenie gminy, w: Monografia Gminy Czarnożyły pod red. Zdzisława Włodarczyka, Czarnożyły 2009, s. 542-544; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.36-37

Kościół filialny p.w. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Łagiewnikach

Kościół p.w. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Łagiewnikach

Kościół p.w. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Łagiewnikach

Kościół filialny parafii św. Tekli w Raczynie  p.w. Ścięcia św. Jana Chrzciciela z 1623 roku. Odbudowany na początku XIX wieku (prawdopodobnie na nowym miejscu) już w 1839 roku był nieczynny z powodu zniszczeń. Kolejne remonty kościoła zostały przeprowadzone w latach 1845,1889, 1948-1950, 1973-1974, po roku 1980, w latach 90-tych XX wieku. Zbudowany na rzucie prostokąta (nawa kwadratowa) z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Od strony północnej do kościoła przylegają zakrystia i kruchta. Każdy element kościoła pokrywa oddzielny dach. Wewnątrz kościoła strop płaski z desek. Od strony zachodniej widoczny chór muzyczny. Wyposażenie kościoła pochodzi z kościoła pierwotnego. Ołtarz główny z II ćwierci XVII wieku w części centralnej ma obraz przedstawiający chrzest Chrystusa w Jordanie, w zwieńczeniu wizerunek św. Walentego W jednym z ołtarzy bocznych, w nastawie, obraz Opłakiwanie z XVII w., w zwieńczeniu św. Antoni z Dzieciątkiem, w drugim późnorenesansowym, w nastawie, obraz św. Rodziny przy symbolicznym stole, w zwieńczeniu św. Anna Samotrzeć. Na uwagę zasługuje także  drewniana chrzcielnica, polichromowany krucyfiks na belce tęczowej

Źródła: Bąbka–Horbacz, Zabytki na terenie gminy, w: Monografia Gminy Czarnożyły pod red. Zdzisława Włodarczyka, Czarnożyły 2009, s. 545-547; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s. 33-34

Kościół p.w. św. Piotra w Okowach, Biała k. Wielunia

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Biała

Kościół p.w. św. Piotra w Okowach w Białej k. Wielunia

Zabytkowy, orientowany, drewniany, oszalowany, konstrukcji zrębowej z 1743 r., postawiony z fundacji Franciszka Psarskiego w miejscu pierwotnego. Nawa kościoła zbudowana na rzucie prostokąta jest szersza od prezbiterium, które jest zamknięte wielobocznie. Od strony północnej do prezbiterium przylega zakrystia. Do nawy od strony południowej przylega kruchta. Drugą kruchtę, od strony zachodniej dostawiono w wieku XIX. Kościół wewnątrz posiada strop, przykryty jest wysokim, dwuspadowym, gontowym  dachem. Na dachu, nad nawą kościoła, widoczna jest sygnaturka. Zakrystia pokryta jest dachem pulpitowym. W kościele znajdują się trzy rokokowe ołtarze. Obok kościoła stoi drewniana  dzwonnica konstrukcji słupowej, dołem oszalowana, w górnej części otwarta arkadami, pokryta dachem namiotowym. Kościół był wielokrotnie remontowany. Zanotowano remonty w 1936 roku, w latach 1957-1958 i 1990 – 1992.

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie, pod red. Jerzego Łozińskiego, z.12: powiat wieluński, Warszawa 1953; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.32-33

Kościół p.w. Najświętszego imienia Maryi, Gaszyn

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Gaszyn

Kościół p.w. Najświętszego imienia Maryi w Gaszynie

Szesnastowieczny kościół drewniany typu wieluńskiego, konstrukcji zrębowej, orientowany, oszalowany, z kwadratową wieżą słupową od strony zachodniej i z kruchtą w przyziemiu, z szerszą od prezbiterium nawą. Kościół powstał z fundacji rodu Gaszyńskich. Pokryty wysokim, dwuspadowym dachem,  wspólnym dla nawy i prezbiterium, przy czym nad prezbiterium dach  przechodzi w szeroki okap. Nad zakrystią, usytuowaną po stronie północnej jest dach pulpitowy. Kościół był remontowany w latach 1797-1811 z inicjatywy szlachcica Stefana Wolickiego, restaurowany w 1868 roku. Gruntownie remontowany z inicjatywy ks. Edwarda Banaszkiewicza w latach 1974-1975. Kolejne remonty stały się możliwe w ramach  projektu ”Wzmocnienie roli szlaku bursztynowego i innych szlaków tematycznych w zintegrowanym produkcie turystycznym województwa łódzkiego”. W kościele zachowały się do dziś siedemnastowieczne odrzwia (wejście z kruchty do nawy), barokowe rzeźby i obrazy ludowe, ołtarze: główny , późnorenesansowy z I połowy XVII wieku z obrazem Matki Bożej Gaszyńskiej i obrazami świętych: w uszach ołtarza Cecylii i Małgorzaty, w zwieńczeniu św. Wawrzyńca, dwa ołtarze boczne barokowe z ok. połowy XVIII wieku z rzeźbami świętych: Wawrzyńca, Rocha, Wacława, Zygmunta.  W kościele znajduje się kilka rzeźb ludowych oraz tarcza trumienna z czteropolową tarczą herbową.

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2 województwo łódzkie, z.12: powiat wieluński, Warszawa 1953; T. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.24-25; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s. 28-30

Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej, Grębień

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Grębień

Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej w Grębieniu

Jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa ludowego, typu wieluńskiego. Powstanie kościoła datuje się na początek XVI wieku. Zbudowany został z fundacji kapituły gnieźnieńskiej. Godny uwagi ze względu na piękną gotycko-renesansową polichromię fundacji prymasa Jana Łaskiego. Najstarsze późnogotyckie malowidła z początku XVI wieku, ze scenami Męki Pańskiej, zdobią ściany nawy. Polichromia gotycko-renesansowa z lat 1520-1531 zdobi strop i prezbiterium. Wśród ornamentów roślinnych widoczne są obrazy: Zaśnięcie Matki Bożej, Św. Anna Samotrzeć, św. Jadwiga Śląska, herby: Korab arcybiskupa Jana Łaskiego i herb Jastrzębiec, tarcza cechowa, jagielloński orzeł, grajkowie – dworski i plebejski z charakterystycznymi dla epoki instrumentami. Charakterystyczne dla epoki są zachowane szesnastowieczne okucia i obramienia drzwi w kształcie oślego  grzbietu oraz  rzeźby: Bóg Ojciec na tronie i Zmartwychwstały Chrystus. W kościele są trzy ołtarze: główny Z Matką Bożą z Dzieciątkiem w formie tryptyku z obrazami św. Barbary, św. Mikołaja, św. Jana Chrzciciela, św. Jadwigi Śląskiej, prawy boczny poświęcony św. Jadwidze Śląskiej, lewy boczny Matce Bożej Częstochowskiej.

Źródło: T. Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń, 1980 s. 25-26; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s.31-32

Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, Łaszew

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Łaszew

Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Łaszewie

Ufundowany przez biskupów gnieźnieńskich w II połowie XV wieku. Na jego miejscu w wieku XVII wybudowano nowy kościół z drzewa kostkowego. W 1668 roku dobudowano do niego od strony zachodniej słupową, kwadratową wieżę. Odrestaurowany w 1740 roku z inicjatywy plebana Wojciecha Kleczowskiego. Kolejny remont  w roku 1778. Gruntowny remont przeszedł kościół w latach 1965-1967  i 1991-1996. Jest to kościół typu wieluńskiego. Drewniany, konstrukcji zrębowej, orientowany, zbudowany na rzucie prostokąta, z węższym od nawy, wielobocznie zamkniętym prezbiterium, belką tęczową, z kruchtą od południa i zakrystią od północy i trzema portalami, pokryty wysokim dwuspadowym dachem. Strop świątyni pokryty jest malowidłami z motywami kasetonów, wypełnionych rozetami, rozdzielonych pasami z kandelabrowym ornamentem. W jednym z kasetonów widoczna jest postać Chrystusa i klęczącego przed nim fundatora z herbem Ossoria. Barokowe ołtarze i ambona datowane są na XVII -XVIII wiek. W głównym ołtarzu, datowanym na II połowę XVII wieku, znajduje się gotycka Pieta z ok. 1430 roku, w predelli siedemnastowieczny obraz „Złożenie Chrystusa do grobu”. W ołtarzu lewym bocznym znajdują się rzeźby i obrazy: „Chrzest Chrystusa” w części centralnej, w zwieńczeniu św. Barbara, św. Katarzyna, w predelli „Ścięcie św. Jana Chrzciciela”; w ołtarzu prawym bocznym obraz „św. Anna Samotrzeć” oraz rzeźba Matki Bożej i świetych

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie pod red. Jerzego Łozińskiego, z. 12: powiat wieluński, Warszawa 1953; T. Olejnik, Wieluń I okolice, Wieluń 1980; D. Langner, Bursztynowym szlakiem drewnianych kościołów, Warszawa 2014, s. 35-36

Kościół p.w. św. Marii Magdaleny, Łyskornia

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Łyskornia

Kościół p.w. św. Marii Magdaleny w Łyskorni

Datowany na 1660 rok. Pobudowany z fundacji sędziego wieluńskiego Jana Chryzostoma Giżyckiego w miejscu pierwotnego, przebudowany w 1786 roku i przedłużony w 1921 roku. Jest to kościół orientowany, drewniany, konstrukcji zrębowej, z nawą szerszą od wielobocznie zamkniętego prezbiterium, z zakrystią od strony północnej i dwoma kaplicami po obu stronach nawy. W nawie i prezbiterium pozorne sklepienie kolebkowe, w kaplicach strop. Na belce tęczowej kościoła gotycki krucyfiks. Cały kościół pokryty jest dwuspadowym, gontowym dachem, nad prezbiterium przechodzącym w szeroki okap, wsparty na kroksztynach. Pod okapem, od strony północnej zakrystia. Nad zakrystią dach pulpitowy. W pierwszej połowie XVIII wieku w kościele było 6 ołtarzy, w roku 1753 już tylko 5, z obrazem Matki Bożej niosącej Jezusa w ołtarzu głównym. Podobną ilość ołtarzy miał kościół w 1952 roku. Kościół ma 5 wejść i dwie kaplice, jedną starą, z obrazem Matki Bożej Bolesnej. W ołtarzu głównym widnieje obraz Marii Magdaleny z XVIII wieku. Ostatnie remonty wykonano w kościele w ramach projektu „Wzmocnienie roli szlaku bursztynowego i innych szlaków tematycznych w  zintegrowanym produkcie turystycznym województwa łódzkiego”

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie pod red. Jerzego Łozińskiego, z. 12: powiat wieluński, Warszawa 1953; D. Langner, Bursztynowym szlakiem kościołów drewnianych, Warszawa 2014, s.37-39

Kościół p.w. Wszystkich Świętych, Naramice

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Naramice

Kościół p.w. Wszystkich Świętych w Naramicach

Szesnastowieczny kościół drewniany, orientowany, konstrukcji zrębowej, oszalowany, kryty gontem, restaurowany w 1772 roku. Do nawy kościoła, zbudowanej na rzucie kwadratu, przylega wielobocznie zamknięte prezbiterium, oddzielone od niej belką tęczową. Do prezbiterium, od strony północnej, przylega zakrystia. Między nawą i zakrystią znajduje się mała kaplica. Po stronie południowej, przy nawie kruchta. Druga kruchta, od strony zachodniej, została dobudowana później. Wewnątrz kościoła widoczny jest strop. Nawę kościoła, prezbiterium i  kruchtę zachodnią pokrywa dwuspadowy dach, przechodzący w okap, pod którym znajduje się zakrystia. Nad kaplicą i kruchtą południową  dach trójpołaciowy. Nad nawą, na dachu, sygnaturka. W kościele są cztery barokowe ołtarze. W ołtarzu głównym, datowanym na 1765 rok, znajduje się gotycki obraz z 1480 roku zatytułowany “Zaśnięcie Matki Bożej”. Ołtarze boczne zdobią osiemnastowieczne rzeźby. W kościele zachował sie także portret trumienny mężczyzny z II połowy XVII wieku z literami S.P.Ż.P i herbami: Jastrzębiec, Ogończyk, Pilawa, Ostoja

Źródła: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 2: województwo łódzkie, pod red. Jerzego Łozińskiego, z. 12: powiat wieluński, Warszawa, 1953

Kościół p.w. św. Leonarda Opata, Wierzbie

Drewniane kościoły ziemi wieluńskiej - Wierzbie

Kościół w Wierzbiu

Kościół typu wieluńskiego z początku XVI wieku, przebudowany w wieku XIX. Mimo przebudowy zachował swój pierwotny kształt. Jest to kościół drewniany, konstrukcji zrębowej, jednonawowy, z wyraźnie wydzielonym prezbiterium, zamkniętym prostokątnie, oddzielonym od nawy belką tęczową z napisem „Jezu ufam Tobie”. Od strony północnej przylegają do niego dwie zakrystie (drewniana z XVI wieku z charakterystycznym sklepieniem kolebkowo – krzyżowym i murowana z 1949 roku). Przy nawie od strony zachodniej jest dwukondygnacyjna kwadratowa wieża sięgająca kalenicy dachu, przykryta dachem namiotowym. Cały kościół pokrywa dach dwuspadowy z gontu. Wieńczy go sygnaturka pokryta blaszanym hełmem. Do kościoła prowadzą oryginalne odrzwia. We wnętrzu uwagę przyciągają: ołtarz główny –  szesnastowieczny tryptyk z rzeźbami, w części środkowej Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Leonard z kajdanami   i św. Małgorzata, na skrzydłach św. Katarzyna i św. Mikołaj.

Źródło: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T.2: województwo łódzkie, z. 12 powiat wieluński, Warszawa 1953 Olejnik, Wieluń i okolice, Wieluń 1980, s.43; Z. Białas, Parafia św. Leonarda w Wierzbiu w Regionie Wieluńskim, „Niedziela Częstochowska” 2008, nr