Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie

Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie i fragment parku

Rabata przed Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie

Transformacja ustrojowa przełomu lat 80. i 90. oraz głęboki kryzys gospodarczy w Polsce miały negatywny wpływ m.in. na kondycję instytucji kultury, w tym muzealnictwa. Kryzys nie ominął Muzeum Ziemi Wieluńskiej, a w szczególności Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie, będącego oddziałem wieluńskiego Muzeum. Poczucie zagrożenia dla rozwoju Muzeum spowodowało, że kierownictwo tej placówki zwróciło się o pomoc i wsparcie do grupy stałych bywalców imprez muzealnych, a przy tym sprawdzonych przyjaciół – społeczników, którzy w roku 1994 zorganizowali się w Społeczny Komitet Pomocy dla Muzeum w Ożarowie. Komitet powołany 2 lipca 1994r. mógł założyć w banku własne konto, na które wpływały dochody z wybranych imprez oraz darowizn, co wydatnie poprawiło kondycję finansową placówki ożarowskiej i przyczyniło się do wzbogacenia oferty kulturalnej. Prezesem Komitetu, a później Towarzystwa został mgr inż. Wacław Witkowski. Komitet działał 2, 5 roku, do 25 lutego 1996 r.

Pierwszym ważnym przedsięwzięciem, w którym uczestniczył Komitet we współdziałaniu z dyrekcją Muzeum w Wieluniu, było przekazanie do gruntownego remontu muzealnego fortepianu. Źle brzmiący, stary instrument sprawiał kłopot pianistom występującym podczas koncertów i obniżał poziom artystycznych doznań, toteż pilną potrzebą była renowacja jego mechanizmu i obudowy. Koszt remontu wyniósł 58 mln starych złotych, z tego 30 mln przeznaczono z budżetu Muzeum Ziemi Wieluńskiej, a 28 mln ze środków Społecznego Komitetu Pomocy Muzeum w Ożarowie.

Dzięki przeprowadzonym bardzo solidnie pracom renowacyjnym w firmie Pana K. Fiksa z Kalisza, fortepian dworski marki Bechstein pięknie brzmiał do niedawna, co potwierdzili licznie występujący w Dworze pianiści.

Komitet ponadto finansował i nadzorował remont altany dworskiej, dawnego „kantorka”. Należy podkreślić, że altanę będącą w ruinie szpecącej otoczenie dworu remontowali m.in. pracownicy Urzędu Gminy w Mokrsku. Środki finansowe zgromadzone przez Komitet pokryły większość kosztów remontu, a 2 mln starych złotych przekazał na ten cel Wojewoda Sieradzki.

Od 1994 r. Społeczny Komitet Pomocy Muzeum w Ożarowie wspierał także działania Muzeum w zakresie upowszechniania muzyki poważnej, współfinansując liczne koncerty. Swoisty mecenat Społecznego Komitetu nad działalnością Muzeum, który nazwany był umownie „parasolem ochronnym” umożliwiał ożarowskiej placówce harmonijny rozwój.

Zamknięcie prac Społecznego Komitetu, dokonane na walnym zebraniu nowo powstałego Towarzystwa Przyjaciół Muzeum, poprzedziła kontrola dokumentacji Komitetu przeprowadzona na wniosek jego Zarządu 23 lutego 1996 r. przez Komisję Rewizyjną. W protokole posiedzenia Komisji napisano: „Dokumenty przychodowo- rozchodowe ujęto w ewidencji uproszczonej, potwierdzonej protokołami z imprez, wyciągami bankowymi oraz rachunkami….  W toku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Dokumentacja prowadzona jest w sposób bardzo staranny i rzetelny”.

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie powstało na bazie Społecznego Komitetu Pomocy Muzeum. Powodem, dla którego Komitet przekształcił się w Stowarzyszenie była konieczność uzyskania osobowości prawnej niezbędnej przy podejmowaniu działań gospodarczych, które stałyby się źródłem dochodów Stowarzyszenia.

Zebranie Założycielskie odbyło się 16 grudnia 1995r., uczestniczyło w nim 67 osób. Wyłoniono wówczas Komitet Założycielski, któremu powierzono przygotowanie wniosku do Sądu Wojewódzkiego w Sieradzu o zarejestrowanie Towarzystwa, a także zorganizowanie Walnego Zebrania. Odbyło się ono 25 lutego 1996r. w ożarowskim dworku, gdzie Towarzystwo miało swoją siedzibę. Rejestracji w Sądzie dokonano 22 kwietnia 1996r.. Swoją pracę Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie rozpoczęło z kapitałem 35.349,68 nowych złotych, na który złożyły się środki finansowe przekazane przez Społeczny Komitet, składki członkowskie, wpływy z biletów wstępu na imprezy artystyczne, odsetki bankowe, darowizny od firm prywatnych i państwowych na wskazane cele, wpływy z działalności gospodarczej, dotacja Wojewody Sieradzkiego na festyn „Święto wsi wieluńskiej”, dotacja Ministerstwa Kultury i Sztuki na zakup strojów ludowych dla Zespołu Folklorystycznego w Ożarowie, nagroda za udział w konkursie pn. „Konfrontacje Kulturalne Gmin województwa sieradzkiego”.

Z dotacji uzyskanej za pośrednictwem Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Sieradzu z Ministerstwa Kultury i Sztuki Towarzystwo zakupiło i przekazało członkom Zespołu stroje ludowe uszyte wg tradycyjnej, wieluńskiej mody. Wybór materiałów samodziałowych, przy uwzględnieniu kolorystyki i jakości tkanin, wyszukanie oryginalnych przedwojennych samodziałów wieluńskich, nadzór etnograficzny w trakcie szycia ubiorów męskich i kobiecych wykonano w ścisłej współpracy z Panią Bogusławą Wiluś, kustoszem i kierownikiem Muzeum w Ożarowie.

Ważnym zadaniem, służącym popularyzacji Muzeum w Ożarowie, było wydanie drukiem foldera pn. „Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie”. Zlecenie opracowania powyższego przyjęła mgr Bogusława Wiluś, prace drukarskie wykonało Wydawnictwo „Literatura” w Łodzi. W marcu 1996r. otrzymano gotowy, 5- cio tysięczny nakład foldera – składanki.

W 1996r. Muzeum ożarowskie obchodziło 15-lecie istnienia. Towarzystwo poniosło koszty przygotowania uroczystości jubileuszowych.

W czerwcu 1996r. z okazji Dni Wielunia odbył się w Ożarowie wielki festyn pn. „Święto wsi wieluńskiej”. Ciężar organizacyjny festynu spoczywał na Zarządzie Towarzystwa oraz kierownictwie i pracownikach Muzeum Wnętrz Dworskich. Godne podkreślenia jest, że ożarowski festyn pobudził także aktywność społeczną mieszkańców wsi Ożarów i gminy Mokrsko (prace porządkowe we wsi), że solidarnie zaangażowano w jego organizację fundusze Urzędu Miasta i Gminy Wieluń, Urzędu Wojewódzkiego w Sieradzu, Urzędu Gminy w Mokrsku, ale także ofiarną pomoc finansową i materialną licznej grupy sponsorów. Jako impreza masowa festyn „Święto wsi wieluńskiej” dostarczył dobrej i różnorodnej rozrywki dla ponad 5 tysięcy uczestników, wykazał dobitnie, że w ludowej kulturze tkwią niepodważalne głębokie wartości. Impreza „Święto Wsi Wieluńskiej” została zgłoszona do konkursu pn. „Konfrontacje Kulturalne Gmin Województwa Sieradzkiego” Sieradz’96. Jury konkursowe uznało ożarowski festyn za najlepszą imprezę roku 1996, a za wzorową organizację przyznało Towarzystwu nagrodę w wysokości 1.500 zł.

Ze środków uzyskanych w formie nagrody oraz z funduszy własnych Towarzystwo zakupiło dla Muzeum sprzęt audiowizualny (telewizor i magnetofon marki Philips). Protokołem przekazano wymieniony sprzęt do majątku Muzeum.

W celu pozyskania funduszy na działalność statutową Towarzystwo wespół z Muzeum ożarowskim podejmowało się organizacji imprez we wnętrzu dworu (za zgodą dyrekcji Muzeum Ziemi Wieluńskiej) zlecanych przez firmy prywatne bądź instytucje państwowe, m.in. banki, ZOZ w Wieluniu, CSIH i inne. Ponadto Zarząd Towarzystwa aktywnie wspierał kierownictwo Muzeum w sprawie przekazania przez Nadleśnictwo Wieluń w wieczystą dzierżawę obszaru parku dworskiego, a także uzyskania placu na parking od Spółdzielni Gminnej „Samopomoc Chłopska” w Mokrsku.

Zarząd Towarzystwa uczestniczył w pracach związanych z geodezyjnym pomiarem gruntów i uregulowaniem spraw własnościowych terenu przewidzianego pod parking Muzeum.

Przedstawiciele Zarządu brali udział w zebraniach poświęconych rewaloryzacji parku podworskiego w Ożarowie, uczestniczyli w przeprowadzaniu przetargu na wykonanie projektu rewaloryzacji, nadzorowali przebieg prac remontowych w budynku Muzeum i w altanie dworskiej.

Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie, jako placówka o artystycznym profilu działalności, ale zlokalizowana w środowisku wiejskim, musiała tak organizować swoją pracę (upowszechnieniową), żeby była ona atrakcyjna dla jak najszerszych kręgów odbiorców. Z tej przyczyny od początku istnienia postawiła na popularyzację zagadnień sztuki, kultury i obyczaju dworskiego, a także na propagowanie muzyki poważnej, przede wszystkim kameralnej. Poprzez nawiązanie współpracy z Estradą Łódzką, firmą muzyczną p. Zofii Widerskiej z Łodzi, Krajowym Biurem Koncertowym w Warszawie, Filharmonią Częstochowską, a także Instytucją „Silesia” w Katowicach można było kierować do społeczeństwa coraz bogatszą ofertę muzyczną. Realizacji ambitnego celu sprzyjały wnętrza Dworu, ich specyficzna estetyka i atmosfera, wyjątkowo korzystna dla kameralnych imprez muzycznych i literackich.

Tradycja koncertów muzealnych budowana w pierwszym dziesięcioleciu istnienia Muzeum w Ożarowie, a kontynuowana w latach 90. i później, do chwili obecnej, przyniosła obfite owoce w postaci szerokiego grona melomanów rozmiłowanych w muzyce kameralnej.

Wysiłki organizacyjne w tym zakresie wspierały w latach 90. Komitet Pomocy Muzeum i Towarzystwo Przyjaciół Muzeum, współfinansując koszty licznych koncertów odbywających się nie tylko w salonie Dworu, ale również w kościołach w Ożarowie i Wieluniu. W ten sposób mogliśmy pośrednio uczestniczyć w zmaganiach XII i XIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, Międzynarodowego Konkursu Wiolinistycznego im. Henryka Wieniawskiego, zapraszając do Dworu wielu uczestników tych konkursów np. Giovaniego Salmeriego z Włoch, Wojciecha Świtałę, Zbigniewa Ranbo, Takako Takahashi z Japonii, Manuela Montero z Chile, Mariusza Drzewieckiego i innych młodych wirtuozów fortepianu.

W cyklu muzycznym „Przed Wieniawskim” prezentowaliśmy Piotra Pławnera, Ewę Pyrek, Łukasza Błaszczyka, Kamila Drzyzgułę, Annę Rechlewicz – Skowrońską, Eugenię Gelen i innych.

Liczne imprezy lat 90. organizowane przez Muzeum w Ożarowie przy pomocy finansowej Towarzystwa umożliwiły podziwianie mistrzostwa i talentu zapraszanych artystów, ale również bezpośredni kontakt publiczności z wyjątkowymi gośćmi.

Dla publiczności ożarowskiej wystąpili m.in.

Dariusz Stachura i Piotr Nowacki, znakomici soliści Teatru Wielkiego w Łodzi,

Wanda Wiłkomirska – skrzypaczka i profesor Tadeusz Chmielewski – pianista,

Ewa Iżykowska – solistka teatrów operowych w Lucernie, Poznaniu, Warszawie i Wiedniu

Konstanty Andrzej Kulka,

Bogna Sokorska,

Lidia Kozubek,

Beata Wardak i Piotr Świdziński – doskonali wykonawcy m.in. pieśni Fryderyka Chopina,

Anna Bajor, Grażyna Brodzińska i wielu innych.

Podczas koncertów literacko – muzycznych wystąpili: Zofia Kucówna, Hanna Stankówna, Janusz Nowicki, Grażyna Barszczewska, Ignacy Gogolewski, Laura Łącz, Krzysztof Kalczyński, Jerzy Zelnik, Krzysztof Kolberger, Halina Rawicka, Krzysztof Zanussi, Barbara Wachowicz i inni.

Dla ożarowskiej publiczności grały znakomite zespoły muzyczne: Kwartet Wilanowski, Kwintet „I Solisti di Varsovia” pod dyrekcją Tomasza Radziwonowicza z pianistą Karolem Radziwonowiczem.
Było ewenementem, że do skromnego, wiejskiego dworu przyjeżdżali tak znakomici artyści. Działo się to za przyczyną Krajowego Biura Koncertowego, jego dyrekcji i kierownika artystycznego Pani Małgorzaty Kalicińskiej.

W 1994r, Muzeum w Ożarowie, Społeczny Komitet Pomocy Muzeum, Szkoła Muzyczna I stopnia w Wieluniu byli organizatorami pierwszego w historii Wielunia Koncertu symfonicznego, który odbył się w kościele p.w. Matki Bożej Pocieszenia w Wieluniu. Wystąpili orkiestra, soliści i chór Filharmonii Częstochowskiej pod dyrekcją Jerzego Koska. W programie koncertu była Msza Żałobna „Requiem” Wolfganga Amadeusza Mozarta. Impreza cieszyła się wyjątkowym zainteresowaniem i była prawdziwym wydarzeniem artystycznym w życiu miasta, co więcej była sfinansowana wyłącznie z biletów wstępu i środków własnych organizatorów.

W 1997 i 98 r. Towarzystwo Przyjaciół Muzeum współfinansowało cykl muzyczny „Cztery Pory Roku” – od Vivaldiego do Gershwina”(4 koncerty) oraz cykl „Mistrzowskie inspiracje” (8 recitali).
Ponadto Towarzystwo współorganizowało wyjazd do Filharmonii Częstochowskiej na koncert Rafała Blechacza, wyjazd na nocny koncert do Antonina pn. „Chopin w aksamicie nocy”, było współorganizatorem 3 koncertów organowych w kościele św. Józefa w Wieluniu w wykonaniu profesora Akademii Muzycznej w Łodzi, organisty Archidiecezji Oliwskiej profesora Romana Peruckiego.

Wydarzeniem dla członków Towarzystwa były wycieczki autokarowe do dworku w Rzepiszewie, Żelazowej Woli, oraz po ziemi radomszczańskiej i częstochowskiej, koncert „Chóru Jasnogórskiego” w kościele Ojców Franciszkanów i wiele innych.

Dużym wyzwaniem dla Zarządu Towarzystwa było doprowadzenie do renowacji wiatraka w Kocilewie, a później wykonanie prac remontowych i rekonstrukcyjnych, które realizowała firma inż. Wacława Witkowskiego.

Towarzystwo współfinansowało także wydanie drukiem książki Zofii Białas „Mój Ożarów – daleki i bliski”.

W skróconym opisie działalności Towarzystwa pominięte było wiele innych przedsięwzięć. Należy podkreślić, że doskonale spełniło swoją misję w latach 90. ubiegłego wieku. Dzięki ofiarnej pomocy wielu społeczników zrzeszonych w Towarzystwie, Muzeum Wnętrz Dworskich mogło funkcjonować na dobrym poziomie.

Sprawozdanie przygotowane przez Halinę Gniłkę – Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie na potrójny jubileusz: 90 lat Muzeum Ziemi Wieluńskiej, 35 lat Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej, 20 lat Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie

Logo TPMWD w Ożarowie