Spotkanie z dr Lucyną Urbańską – Kidoń (pierwsze i nie ostatnie) – historykiem sztuki i pedagogiem – odbyło się 20 czerwca w Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Zorganizowane z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie idealnie wpisało się w ciąg przedsięwzięć upamiętniających 100. rocznicę odzyskania niepodległości, podejmowanych przez Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Mówi o tym temat prelekcji „Twórcy polscy wobec wyzwolenia Ojczyzny. Najważniejsze nurty malarstwa okresu międzywojennego w naszym kraju”. Wykład prowadzony z wielką pasją, wygłoszony piękną polszczyzną, udokumentowany wielką ilością obrazów przybliżył i usystematyzował wiedzę słuchaczy na temat malarstwa w kraju, który po 123 latach stał się wolny, a artyści w latach 1918 – 1939 mogli w sposób wolny wyrazić swoje tęsknoty i marzenia, przetworzyć je w obraz, rzeźbę…
Prelegentka zwróciła uwagę na takie nurty jak: Formizm 1917 -1922 (Formiści polscy, Ekspresjoniści polscy), Rytm 1922 – 1932, Koloryzm 1923 (Kapiści – K.P., czyli Komitet Paryski), Futuryzm i Abstrakcja 1923 ( Blok 1923, Praesens 1926, „a.r.” – artyści rewolucyjni 1929). Przybliżyła tajniki sztuki malarskiej takich formistów jak Tytus Czyżewski (1880 – 1945), Zbigniew Pronaszko (1885 -1958), Leon Chwistek (1884 -1944), Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy” (1885 – 1939); z grupy Rytm takich artystów jak: Roman Kramsztyk (1885 – 1942), Henryk Kuna (1879 -1945), Eugeniusz Zak (1884 – 1926), z grupy kolorystów Józefa Pankiewicza (1866 – 1940), Zygmunta Waliszewskiego (1897 – 1936), z futurystów i abstrakcjonistów Barbarę Brukalską (1899 – 1960), Stanisława Brukalskiego (1894 – 1967), Władysława Strzemińskiego (1893 -1952), Katarzynę Kobro (1898 – 1951).
Pointą wykładu była wskazówka jak patrzyć na obrazy tego okresu i jak widzieć w nich radość z odzyskanej niepodległości. Nie były to przecież obrazy historyczne, nawiązujące do wydarzeń historycznych, ani sakralne, ale martwe natury z dzbankiem, wazonem, fajką, z jabłkiem, owocami (Zbigniew Pronaszko), martwa natura z konikiem (Tytus Czyżewski), obrazy „Miasto”, ”Szermierka”, „Uczta”, „Wenus” (Leon Chwistek), „Rąbanie lasu. Walka”(S. I. Witkiewicz), rzeźba „Irydion” (Henryk Kuna), „ Martwa natura z jabłkami” (Zygmunt Waliszewski)…
Radość z odzyskanej wolności wyrażał kolor (było go coraz więcej) wydobywany wprost z faktury malarskiej, wyrażający się szerokością nakładanej farby, odchodzenie od naśladowania natury, prostota form – innymi słowy wyzwolenie się z wielu przyzwyczajeń i wiar, choć nadal ceniono polską sztukę XIX wieku, bo jak pisze Karol Estreicher w Polsce społeczna i narodowa rola sztuki w XX wieku jest główną zasługą artystów Młodej Polski, której szczytowy okres przypadł na lata 1900 – 1907.
