Wystawa „Skarby Doliny Prosny”

Taki tytuł nosi wystawa mobilna, przywieziona z Kalisza do Wielunia. Poprzez swoją tematykę wprowadza ona oglądających w czasy przed przyjęciem przez Polskę chrztu i początki chrystianizacji terenów nad środkową Prosną. Jest dla Wielunian, i nie tylko, zapowiedzią uroczystości jubileuszowych przewidzianych w Wieluniu na 21 kwietnia 2016.

Zobaczyć na niej można: denar ze strzałką Bolesława Chrobrego, monety celtyckie, rzymskie, arabskie i inne perełki numizmatyczne, takie jak denary krzyżowe Sieciecha. Wszystkie eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu i Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Stacja w Kaliszu, dopełnione przez znaleziska wieluńskie, a wśród nich sztylet akinakes, unikat w skali kraju.

Do tej pory wystawę prezentowano na Zamku Królewskim w Warszawie i w Gnieźnie. Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu jest więc trzecim miejscem jej prezentacji. Na jej otwarcie, które  miało miejsce 7 kwietnia, zaprosili Jan Książek – Dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu, Sylwia Kucharska – Dyrektor Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu, Jan Maik – Dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Na otwarciu obecni byli autorzy wystawy Leszek Ziąbka i Adam Kędzierski, muzealnicy z Kępna, Piotrkowa Trybunalskiego, radni z Kalisza i Wieruszowa, burmistrz Wielunia Paweł Okrasa, dr Jadwiga Tomalkiewicz, wieruszowianka, autorka wielu tomików poezji o Prośnie (ostatni „Wiosna nad Prosną”), o. Ludwik Kaszowski z klasztoru Paulinów w Wieruszowie.

Goście z Wieruszowa

Goście z Wieruszowa

Do skarbów Doliny Prosny zaliczyć można samo miasto Kalisz, lokowane na prawie średzkim przez księcia Bolesława Pobożnego, prawdopodobnie w latach 50. XIII stulecia. Zbudowane wg śląskiego modelu rozplanowania, owal z centralnym jądrem, miało na początku tylko dwie ulice, równoległe do siebie. Jedna z ulic biegła na północ ku Toruniowi, druga na południe ku Wrocławiowi, obydwie zaś zbiegały się przy przeprawie. Centrum stanowił rynek. Z krótszych pierzei rynku odchodziły dwie ulice, z dłuższych trzy. Już w XIII wieku powstał tu klasztor i kościół Franciszkanów. Organizacja struktury miasta została zakończona za czasów Kazimierza Wielkiego, zostało ono otoczone murami (zaraz po lokacji były to wały drewniano-ziemne z bramami). Obszar Kalisza już od 1957 roku objęty jest ochroną konserwatorską Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu, a od roku 2013 ochronie prawnej poddano archeologiczne warstwy kulturowo-osadnicze w obrębie wpisanego do rejestru obszaru na terenie miasta.

Autorzy wystawy

Autorzy wystawy

Otwierając wystawę, Jan Książek, dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej, mówił o rozwijającej się współpracy między Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej a Muzeum Ziemi Wieluńskiej, której efektem jest wystawa „Skarby Doliny Prosny”. Kontynuując myśl Jana Książka, koordynator wystawy z ramienia Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Waldemar Golec powiedział: „ Ziemia wieluńska położona jest między Wartą i Prosną i choć dziś są to administracyjnie dwa różne powiaty, to jednak nadal jest głęboka tradycja historyczna, a skarby znad Prosny tylko o tym przypominają.”.

Fragment wystawy

Fragment wystawy

Wystawa, mówili jej autorzy, pozwala spojrzeć na to, czym żyli dawni mieszkańcy Doliny Prosny, czy przenikały do niej wpływy rzymskie, celtyckie, arabskie i czy przebiegał przez nią starożytny bursztynowy szlak.  Odpowiedzi na te wszystkie pytania dostarczają cenne znaleziska, najcenniejsze zaś znaleziska wyrobów z metalu- monety, biżuteria…

Wystawę rozpoczynają broń i biżuteria, znaleziska z epoki brązu. Kolejne eksponowane przedmioty, rzymski miecz, zapinki, monety, bursztynowe kolczyki, to zabytki związane z wpływami celtyckimi i rzymskimi, mówiące o przebiegającym tędy szlaku bursztynowym. Uwagę przyciągają przedstawione na planszach mapy Ptolemeusza, z zaznaczonymi obszarami Azji i Afryki, wyobrażające świat na początku naszej ery.

Ciekawość budzi gablota z wyposażeniem warsztatu kowala sprzed dwóch tysięcy lat, odnalezionym na cmentarzysku w Wesółkach.

Kolejne gabloty to zabytki z wczesnego średniowiecza. Są wśród nich arabskie dirhemy, denar Bolesława Chrobrego (jeden z dwóch egzemplarzy znalezionych na terenie Polski), patena kaliska księcia Mieszka III Starego czy fragment złotej zausznicy z głową byka.

Ekspozycję zamykają skarby monet z Kalisza i denary jagiellońskie z Kościelnej Wsi.

Wystawę będzie można oglądać do końca maja.