Dzieje Wielunia w czasach Wazów były tematem dwuczęściowej konferencji popularnonaukowej w Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Części pierwszej przewodniczył prof. dr hab. Tadeusz Olejnik, drugiej, po przerwie, prof. dr hab. Tadeusz Grabarczyk z Uniwersytetu Łódzkiego
Panowanie dynastii Wazów w Polsce rozpoczęło się po śmierci Stefana Batorego rywalizacją o polską koronę pomiędzy dwoma kandydatami, królewiczem szwedzkim Zygmuntem Wazą i arcyksięciem Maksymilianem Habsburgiem. Widać to już było na elekcji w sierpniu 1587 roku. Część szlachty po porozumieniu z Anną Jagiellonką i kanclerzem koronnym Janem Zamoyskim opowiedziała się za królewiczem szwedzkim Zygmuntem Wazą, siostrzeńcem Anny Jagiellonki. Jego wybór ogłosił 19 sierpnia prymas Stanisław Karnkowski. Nie trzeba było długo czekać na odpowiedź stronnictwa habsburskiego zgromadzonego wokół braci Zborowskich i wojewody poznańskiego Stanisława Górki. To stronnictwo 22 sierpnia wybrało na króla arcyksięcia Maksymiliana. Obaj elekci zaprzysięgli pacta conventa. Bezkrólewie zamieniło się jednak w dwukrólewie. Kraków obsadziły wojska Zamoyskiego, a 5 października do Polski wkroczyły wojska Maksymiliana. Rozpoczęła się regularna wojna między dwoma elektami zakończona bitwą pod Byczyną 24 stycznia 1588 roku.
Wieluń znalazł się na trasie przemarszu wojsk Maksymiliana. Jego żołnierze przebywali w Wieluniu od 6 do 22 stycznia. Po klęsce byczyńskiej znaleźli się w mieście ponownie, ale jako jeńcy. Skutki oblężenia i pobytu wojsk Maksymiliana miały dla Wielunia różnorakie skutki. Miasto, które jeszcze w XVI wieku doskonale się rozwijało w wieku siedemnastym doświadczyło „potopu” szwedzkiego , kolejnego konfliktu polsko-szwedzkiego w latach 1655 -1660 .
O tych burzliwych wydarzeniach m.in. traktował pierwszy z referatów. Ziemia wieluńska w okresie wojen i niepokojów w epoce Wazów przygotowany przez prof. dr hab. Tomasza Ciesielskiego z Uniwersytetu Opolskiego.
Drugi referat Kasztelanowie wieluńscy doby Wazów – portret zbiorowy wygłoszony przez dra Marcina Broniarczyka, dyrektora Muzeum Ziemi Rawskiej, przybliżył zebranym zbiorowy portret kasztelanów wieluńskich z tego okresu. Z nazwiska i imienia wymienił i scharakteryzował 10 kasztelanów.
W trzecim referacie Burmistrzowie i rajcy Wielunia w I połowie XVII wieku. Od republiki mieszczańskiej do oligarchii dr Hanka Żerek – Kleszcz z Uniwersytetu Łódzkiego przybliżyła słuchaczom portret burmistrzów i rajców wieluńskich z pierwszej połowy XVII wieku.
Pierwszy po przerwie referat Klasztory w Wieluniu w czasach Wazów wygłosił ks. dr hab. Sławomir Zabraniak z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W kolejnym referacie Starodruki z epoki Wazów w zbiorach biblioteki pijarskiej w Wieluniu dr Tomasz Stolarczyk z Uniwersytetu Łódzkiego mówił o organizacji biblioteki pijarskiej w Wieluniu i o zgromadzonych w niej starodrukach.
Sesję zakończyło wystąpienie archeologa Waldemara Golca z Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Przybliżył on zebranym efekty wykopalisk w wieluńskiej fosie, w szczególności omówił znalezione fragmenty odzieży skórzanej.
Na zakończenie zapowiedziano publikację złożoną z wygłoszonych referatów. Publikacja będzie kontynuacją już wydanych: Wieluń w dobie Piastów oraz Wieluń w dobie Jagiellonów.
