20 maja w Muzeum Ziemi Wieluńskiej otwarta została wystawa czasowa „Żubr – król puszczy” prezentująca dzieje żubra w Polsce, jego znaczenie, przyczyny wyginięcia i działania na rzecz jego przywrócenia naturalnemu środowisku.
Najważniejszą częścią wystawy są naturalnej wielkości trzy demoplasty przybyłe wprost z Gołuchowa i wkomponowane w naturalne środowisko zaaranżowane przez Nadleśnictwo Wieluń Lasy Państwowe. Ciekawostką wśród eksponatów są monety, medale i banknoty z wizerunkami żubrów udostępnione przez Towarzystwo Miłośników Żubrów. Uzupełnieniem wystawy są plansze edukacyjne przybliżające historię i zwyczaje żubrów oraz film edukacyjny udostępniony przez Lasy Państwowe.
Wystawa , której kustoszem jest Magdalena Kopańska, kierownik Działu Edukacji i Promocji MZW powstała we współpracy z Ośrodkiem Kultury Leśnej w Gołuchowie i Nadleśnictwem Wieluń. Jej otwarciu towarzyszyła prelekcja Tomasza Rakowskiego, kierownika Działu Parkowego Ośrodka Kultury Leśnej w Goluchowie „Od Podkówki do Poresta, czyli 45 lat Pokazowej Zagrody Zwierząt OKL w Gołuchowie”.
W wernisażu uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych, Sekcja Emerytów ZNP, nauczyciele, przedstawiciele Nadleśnictwa Wieluń…
Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie
Powołany w 1976 roku Ośrodek Kultury Leśnej (OKL) w Gołuchowie działa w strukturze Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.
Od stycznia 1987 roku jest samodzielną jednostką organizacyjną. Myśl o utworzeniu OKL zrodziła się w latach siedemdziesiątych XX wieku, kiedy podjęto decyzję o lokalizacji Muzeum Leśnictwa na terenie dziewiętnastowiecznego założenia zamkowo-parkowego w Gołuchowie. Obecnie OKL zajmuje powierzchnię blisko 200 ha i organizacyjnie jest to Park-arboretum na terenie, którego znajdują się zabytkowe obiekty: Kasa – siedziba administracji OKL, Oficyna, Dybul (dawne stajnie) oraz owczarnia i powozownia.
W 1977 roku na terenie OKL powstała Pokazowa Zagroda Zwierząt. Utworzenie zagrody żubrów w Gołuchowie związane było ze wzrostem populacji żubra i koniecznością tworzenia nowych, rozproszonych ośrodków hodowlanych. Pokazowa Zagroda Zwierząt mieści się w kompleksie leśnym przylegającym do parku-arboretum. Zajmuje powierzchnię ponad 20 ha ogrodzonego terenu. Żyją w niej żubry, koniki polskie (przywiezione z Narodowego Parku Roztoczańskiego), daniele i dziki. Hodowla dzikich zwierząt w zagrodzie stanowi nawiązanie do dawnej tradycji utrzymywania zwierzyńców w pobliżu rezydencji magnackich.
W obrębie zagrody występują dwa typy lasów: bór mieszany świeży (BMśw) oraz las mieszany świeży (LMśw). Dominującymi gatunkami drzew są sosna oraz dąb. Występują też buki, świerki, brzozy i graby. W zagrodzie znajduje się również 1 hektar łąk stanowiących pastwisko dla żubrów. Zagroda może pomieścić 6 do 8 osobników. Zwierzęta są pod stałą opieką weterynaryjną.
Organizacja zagrody i wydzielenie tzw. zagród dziennych pozwala na oglądanie zwierząt od świtu do zmierzchu przez cały rok.
Ośrodek Kultury Leśnej, realizując swoje zadania statutowe, współpracuje z innymi ośrodkami hodowlanymi oraz placówkami naukowymi w zakresie hodowli i ochrony żubrów. W dniach 5-6 października 2000 roku w Gołuchowie odbyło się seminarium „Hodowla żubrów w jednostkach Lasów Państwowych„, którego inicjatorem i organizatorem był Ośrodek Kultury Leśnej. Ogółem w Pokazowej Zagrodzie Zwierząt do końca 2019 roku hodowano 116 żubrów, z tego 101 osobników urodziło się w Gołuchowie.
Historia Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie
O założeniu muzeum leśnictwa mówiono po raz pierwszy w Galicji na posiedzeniu Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego (późniejsze Polskie towarzystwo Leśne) pod koniec XIX wieku. Potrzebę stworzenia takiego muzeum w formie apelu przedstawiono w 1894 r. we Lwowie podczas Powszechnej Wystawy Krajowej, gdzie zaprezentowano dorobek polskich leśników.
O konieczności powołania muzeum leśnictwa mówiono w 1937 roku, także we Lwowie, podczas XV Zjazdu Lekarzy Przyrodników. Zabiegi i apele zadecydowały o powołaniu- Muzeum Leśnictwa krótko przed II wojną światową przy Instytucie Badawczym Leśnictwa w Warszawie. Powołał je Dyrektor Naczelny Lasów Państwowych. W jego utworzeniu przeszkodziła wojna.
Muzeum leśnictwa nie utworzono także w trudnej powojennej rzeczywistości. Dorobek leśników do lat 60 –tych XX wieku prezentowano jedynie przy okazji wystaw wielotematycznych. Idea utworzenia muzeum leśnictwa powróciła za sprawą Komisji Historii Leśnictwa Polskiego Towarzystwa Leśnego.
Powołano je 1 czerwca 1968 roku decyzją Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, Romana Gesinga. Zlokalizowane miało być w Krakowie – Przegorzałach. Pełnomocnikiem Ministra ds. organizacji muzeum został doc. dr inż. Stanisław Fiołek. Minister powołał także 20-osobową Radę Muzealną pod przewodnictwem mgr inż. Stanisława Smólskiego.
Brak zgody Krakowa na lokalizację i brak pieniędzy nie zmaterializowały decyzji z 1 VI 1968 r.(doc. dr inż. S. Fiołek zajmował się głównie gromadzeniem muzealiów.)
Na początku lat 70 -tych XX wieku władze powiatu pleszewskiego wysunęły propozycję zorganizowania Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie na terenie dziewiętnastowiecznej posiadłości Jana hr. Działyńskiego i jego małżonki księżnej Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej, która w 1893 roku ustanowiła Ordynację Gołuchowską Książąt Czartoryskich.
Po roku 1945 majątek w Gołuchowie został przejęty przez Skarb Państwa, co źle wróżyło całej spuściźnie: źle użytkowano zabytkowe obiekty, które stopniowo niszczały, niekorzystnie gospodarowano w parku, gdzie każdego roku ginęły cenne przyrodnicze okazy. Sytuację mogło zmienić przekazanie całego kompleksu jednemu właścicielowi. który zapewniłby fachową opiekę parkowi i zabytkowym budynkom.
Stało się to w 1951 roku, kiedy cały zespół w Gołuchowie przekazany został Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu, która zorganizowała tutaj placówkę naukową i zabezpieczyła przed dewastacją i zniszczeniem cenne arboretum. Mimo zaangażowania, uczelnia nie była w stanie finansować prac konserwatorskich zabytkowych budynków, głównie Oficyny, którą zamieszkiwała miejscowa ludność.
Z dniem 1 stycznia 1974 roku park gołuchowski wraz z zespołem zabytkowych budowli przekazano Okręgowemu Zarządowi Lasów Państwowych w Poznaniu (bez zamku, który w 1951 roku przejęło Muzeum Narodowe w Poznaniu). W związku z tym powstał ”Zespół ds. organizacji Muzeum Leśnictwa” pod kierunkiem mgr inż. Wojciecha Wilusza z udziałem mgr inż. Juliana Jeszke, pełniącego obowiązki kierownika parku i szkółki.
W 1975 roku , po wizji lokalnej, Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego zdecydował o zlokalizowaniu Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie. W tym też roku przewieziono z Krakowa zgromadzone zbiory w liczbie 350 muzealiów leśnych, głównie technicznych, a także ponad 2 tys. książek, czasopism i archiwaliów. W 1976 roku powołano Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie, który znajdował się w strukturze organizacyjnej Nadleśnictwa Taczanów – OZLP Poznań.
W 1977 roku powołano 18-osobową Radę Naukową Muzeum Leśnictwa, jako organ doradczy i opiniodawczy, a jej przewodniczącym został prof. zw. dr hab. Bohdan Kiełczewski. Następne lata to prace remontowo-konserwatorskie oraz realizacja przygotowanego scenariusza stałych wystaw.
29 czerwca 1983 roku, w Dybulu, otwarta została pierwsza stała wystawa ”Technika leśna”
4 października 1986 roku oficjalnie otwarto Muzeum Leśnictwa w odrestaurowanej Oficynie.
Źródła:
1.Prelekcja Tomasza Rakowskiego kierownika Działu Parkowego OKL w Gołuchowie
- Tablice edukacyjne- fragment wystawy
