Spotkanie z archeologią I – biżuteria miedziana

W Muzeum Ziemi Wieluńskiej  w czasie ferii odbyły się zajęcia z cyklu „Spotkanie z archeologią – biżuteria miedziana (przewidziane zajęcia „Spotkanie z archeologią II – biżuteria cynowa). Zajęcia poprowadził archeolog Waldemar Golec. Przybyło na nie  15 dzieci wraz z opiekunami.

Biżuteria od fr. słowa bijou (klejnot) znana była  tysiące lat wstecz.  Towarzyszyła człowiekowi od dawna. Zdobiła różne części jego ciała.  Wyrabiano ją z metali gorszych takich jak miedź, cyna,  żelazo oraz ze złota i srebra. Były to naszyjniki, bransolety, pierścionki, sygnety rodzinne, brosze, amulety…

Wyroby z miedzi, mówił prowadzący, pojawiły się pod koniec epoki neolitu . Były to początki metalurgii, która obok gospodarki rolnej, garncarstwa i tkactwa stanowiła część „rewolucji neolitycznej”. Pierwszym wykorzystywanym metalem już około 7 tys. lat p.n.e. była miedź. Miedź w ” stanie rodzimym”, czytaj czystym,  najczęściej występowała na Bliskim Wschodzie. Wyroby z miedzi znaleziono w Anatolii, na Cyprze i niektórych innych wyspach na Morzu Egejskim. Znaleziono je także na Zachodzie Europy (Hiszpania, Włochy), na Wyspach Brytyjskich i na Węgrzech.

Miedź pierwotnie obrabiano przez kucie – bez rozgrzewania. Udawało się to z miedzią czystą. Kolejnym krokiem w technice obróbki miedzi było odlewnictwo – rozgrzewanie metalu do formy płynnej i wlewanie do form odlewniczych.

Z chwilą odkrywania nowych złóż i rodzajów  rud poprzez eksperymentowanie z nimi (wyższa temperatura wytopu, mieszanie w celu otrzymania innych materiałów, stworzono nowy materiał i był to brąz (stop miedzi i cyny).  Najpospolitszą rudą cyny był kasyteryt. Połączenie tego metalu z miedzią dało  mocny i łatwy do odlewania brąz.

Brąz  stał się o wiele bardziej przydatnym niż miedź. Uzyskiwano przy jego obróbce ostrzejsze i trwalsze krawędzie tnące i łatwiej było go odlewać w formach odlewniczych o różnych kształtach. Rozpoczęła się epoka brązu.

Najstarsze przedmioty z brązu znaleziono w północno – wschodniej Tajlandii ( datowane na 3600 lat p.n.e.). W Europie, w Danii odkryto  miecze sprzed  trzech i pół tysiąca lat.