Wieluń stał się symbolem tragicznego początku II Wojny Światowej, gdyż to właśnie tu, 1 września 1939 roku o godzinie 4:40, niemieckie lotnictwo przeprowadziło jeden z pierwszych nalotów bombowych w Europie. Ten bezprecedensowy atak, który odbył się bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny, zniszczył miasto w 70-90%, w tym szpital, ratusz miejski, budynki sakralne oraz szkoły. W wyniku bombardowania zginęło około 1200 osób, w tym dzieci, pacjenci szpitala i inni cywile, co podkreśla brutalność tego wydarzenia.
Kościół farny, będący jednym z ważnych zabytków miasta, również został zniszczony. Dziś, na jego odrestaurowanych fundamentach, co roku odprawiana jest Msza Święta w intencji ofiar tej tragicznej napaści. Wieluńskie bombardowanie stało się symbolem nie tylko zniszczeń materialnych, ale przede wszystkim tragedii ludzkiej, która dotknęła mieszkańców miasta na samym początku wojny.
1 IX 2024 r. w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej tak mówił o tym Paweł Okrasa Burmistrz Wielunia:
„ Z jednej strony mieszkańcom bombardowanego miasta towarzyszą: strach, rozpacz i przerażenie, a z drugiej strony niemieccy żołnierze są pod dużym wrażeniem dokonanych spustoszeń, a ludzie w mieście to dla nich czarna masa sunąca po ulicach. To ilustracja buty, pogardy dla drugiego człowieka, poczucia wyższości narodu niemieckiego nad innymi nacjami i zniewolenia umysłu ideologią”
1 września 2024 roku o godz. 4.40 zabrzmiały w Wieluniu syreny alarmowe upamiętniające ofiary bombardowania miasta, następnie zabił dzwon „Pamięć i Przestroga” przekazany Wieluniowi w 2019 roku przez Prezydenta RP, zabrzmiało 12 uderzeń symbolicznie upamiętniając 1200 ofiar niemieckiego nalotu.
Obecny na uroczystościach wieluńskich Andrzej Duda Prezydent RP w swoim przemówieniu wypowiedział znamienne prawdy:
– Niczym Wieluń nie zawinił, niczym nie zawiniło też Westerplatte i obecni tam polscy żołnierze, choć oba te miejsca o poranku, jeszcze w ciemnościach 1 września 1939 roku zostały zaatakowane;
– Świat wie od zawsze, że wojnę toczą żołnierze. Ale brutalny, zmasowany atak na śpiących, nieuzbrojonych ludzi, na kobiety i dzieci, na niebroniące się i niebronione miasto zawsze w historii uważany był za akt absolutnego barbarzyństwa
– A jednak Niemcy zaczęli od tego, że postanowili brutalnie zmiażdżyć Polaków przez zaatakowanie kobiet i dzieci. Taki był cel tego ataku. Znakomicie wiedzieli, że bombardują miasto
– Polska stanęła, sprzeciwiła się i walczyła od pierwszego dnia wojny. Patrzymy dzisiaj na tę historię i wspominamy ją z wielkim bólem
– Z II wojny światowej wyciągamy ważną lekcję: nigdy więcej nie możemy sobie pozwolić na to, by być bezbronnymi, kiedy obok nas rodzi się czy odradza imperializm
– Zawsze byliśmy po właściwej stronie, po stronie wolnego świata. Byliśmy i dzisiaj też jesteśmy. Nigdy nie stanęliśmy po stronie napastnika, nigdy nie kolaborowaliśmy z tymi, którzy odbierają wolność innym. Zawsze staliśmy po stronie wolności i dzisiaj też jesteśmy
– Wybaczenie i uznanie winy to jedno, a zadośćuczynienie za szkody to drugie. I ta sprawa cały czas jeszcze nie jest załatwiona. I nigdy nie była załatwiona
Prezydent wspólnie ze świadkami tamtych wydarzeń złożył wieńce przed obeliskiem upamiętniającym ofiary niemieckiego bombardowania, a także przed pomnikami upamiętniającymi zbombardowaną synagogę i wieluński szpital p. w. Wszystkich Świętych.
Uroczystości południowe połączone w tym roku z odpustem ku czci Matki Bożej Pocieszenia, Pani Ziemi Wieluńskiej, odbyły się na odrestaurowanych fundamentach wieluńskiej fary, zniszczonej przez niemieckich lotników w dniu 1 IX 1939 roku. Była to uroczysta suma odpustowa połączona z modlitwą w intencji ofiar II wojny światowej. Odprawił ją ks. abp Wacław Depo. W homilii nawiązującej do tekstów liturgicznych przypadających na niedzielę 1 września na początek zadał pytanie: Czy każdego roku w tym dniu musimy stawiać pytanie:
– Czy życie człowieka, w którym pojawia się zło i śmierć ma sens ? Żyjemy w czasach, kiedy tuż za naszymi granicami, na Ukrainie, toczy się wojna . Wojna toczy się także na Bliskim Wschodzie, w Ziemi Świętej. Wydaje się, że znów zawładnęło światem zło. W naszych czasach opatrzność Boża nakłada na nas obowiązek podtrzymywania pamięci o losach narodu i kościoła. Obowiązek wiernej pamięci wobec kłamstw i oszczerstw zarówno, co do dat najnowszych, 1920 roku, 1939 roku, a także 1944 roku. Dusze wszystkich poległych za ojczyznę polecamy miłosierdziu bożemu.
Każdy człowiek żyjący w czasie i przestrzeni geograficznej posiada dwa wymiary, na które wskazują dzisiaj teksty biblijne. Wymiar zewnętrzny należący do zmysłów i w jakimś stopniu ograniczony, oraz wymiar wewnętrzny idący w głąb człowieka ku nieskończoności. Pismo Święte zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu poucza nas niejednokrotnie, że to, co objawia się na zewnątrz, bierze swój początek z wnętrza, z serca człowieka . Z serca człowieka pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, wyuzdanie, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, zazdrość, obelgi, pycha,, głupota. Nie wolno rozdzielać religijności i patriotyzmu. Jeżeli to czynimy zaprzeczamy słowom solidarna Polska… Czyż o tym wszystkim nie powinniśmy mówić w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej?
Zwieńczeniem uroczystej Mszy Świętej było złożenie wieńców pod obeliskiem upamiętniającym ofiary bombardowania Wielunia oraz odsłonięcie pięciu kolejnych tabliczek z nazwiskami ofiar II wojny światowej na Golgocie Wieluńskiej. Biogramy upamiętnionych przedstawił Jan Książek Dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Tabliczki poświęcił ks. abp Wacław Depo. Dziś na Golgocie Wieluńskiej swoje upamiętnienie znalazło 162 mieszkańców Wielunia i Ziemi Wieluńskiej, ofiar II wojny światowej.
Obecnie na Golgocie Wieluńskiej znajduje się upamiętnienie 162 mieszkańców Wielunia i okolic, którzy zginęli w wyniku działań wojennych podczas II wojny światowej. Odsłonięcie kolejnych tablic stanowiło ważny moment nie tylko dla rodzin ofiar, ale także dla całej społeczności, która w ten sposób pielęgnuje pamięć o tragicznych wydarzeniach i ich ofiarach.
W wieluńskiej uroczystości uczestniczył Poseł na Sejm RP Paweł Rychlik a także samorządowcy, m. in. Starosta Powiatu Wieluńskiego Maciej Bryś oraz Wicestarosta Krzysztof Dziuba, radni, kombatanci, poczty sztandarowe oraz mieszkańcy Wielunia.
