Konferencja naukowa, ” Ludność cywilna i dramat wojny”, zorganizowana przez Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu oraz Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku przy współudziale Pawła Okrasy – Burmistrza Wielunia odbyła się 30 sierpnia i wpisała się w obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Wieluniu.
Konferencję poprzedziło otwarcie narracyjnej wystawy zatytułowanej „Świadkowie mówią… Wieluń 1 września 1939”. Na jej otwarcie do Muzeum Ziemi Wieluńskiej przybyli Świadkowie (każdy uhonorowany symboliczną białą różą), muzealnicy, prelegenci, przedstawiciele kombatantów, radni. Akt otwarcia wystawy poprzedziło Preludium c-moll Fryderyka Chopina w wykonaniu Hanny Wit – Pasztowej – Świadka bombardowania Wielunia.
Wystawa, ważna dla Wielunia i budowania humanizmu, mówił Jan Książek – Dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej to dzieło wielu ludzi. Powstała przy wydatnej pomocy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i ciągle będzie uzupełniana nowymi pamiątkami po ofiarach bombardowania. Część z nich już jest w drodze. Mieści się ona w trzech tematycznych salach wystawowych. Jedna z nich to sala Świadków bombardowania Wielunia. Dużo w niej elektroniki, ponadto zgodnie z wymogami ma charakter dwujęzyczny (tłumaczenie tekstów Jarosław Gniła). Swoich głosów użyczyli pan Jarosław Strzała, pani Alina Frejusz. Nagrania realizowano w Studium Radia Ziemi Wieluńskiej…
Po obejrzeniu wystawy wszyscy udali się do Kino – Teatru „Syrena”, miejsca konferencji. Tu gości przywitali Jan Książek – dyrektor MZW oraz dr hab. Grzegorz Berendt – wicedyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Po powitaniu konferencję uroczyście otworzył Burmistrz Wielunia Paweł Okrasa. Przewodnictwo konferencji objął dr hab. Przemysław Waingertner, prof. Uniwersytetu Łódzkiego, przewodniczący Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przy Oddziale IPN w Łodzi. Konferencja była podzielona na dwie części.
Część pierwszą rozpoczął wykład w języku niemieckim zatytułowany „Geneza niemieckich zbrodni wojennych w Polsce w 1939. Analiza porównawcza Wehrmachtu”. Wygłosił go Florian Steinfals (Westfalski Uniwersytet Wilhelma w Munsterze), kolejny „Jesień płonących synagog. Jedno z następstw niemieckiej agresji na Polskę w 1939 r.” przedstawił dr hab. Grzegorz Berendt, prof. Uniwersytetu Gdańskiego (Muzeum II Wojny Światowej), wykład kończący część pierwszą nosił tytuł „Niemieckie barbarzyństwa w pierwszych dniach wojny w świetle polskiej prasy” i wygłosił go prof. dr hab. Tadeusz Wolsza z Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Druga część konferencji rozpoczęła się po krótkiej przerwie. Jako pierwszy wystąpił prof. dr hab. Hans – Erich Volkmann (były dyrektor Wojskowego Biura Badań Historycznych) i wygłosił referat w języku niemieckim „Wieluń: Anatomia zbrodni wojennej”. Referat drugi „Tragedia Wielunia 1 września 1939 roku w świetle badań historyków i publicystów niemieckich” zaprezentował prof. dr hab. Tadeusz Olejnik (były wykładowca Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach). Wykład końcowy „Świątynie trzech religii – obiekty sakralne unicestwione w Wieluniu na początku II wojny światowej” przedstawił Jan Książek – dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej.
Konferencję podsumował prowadzący dr hab. Przemysław Waingertner: Powiedział on m.in. –
Konferencja udana i ze wszech miar potrzebna. Zorganizowana w przeddzień rocznicy wybuchu II wojny światowej, z udziałem historyków polskich i niemieckich, specjalistów swoich specjalności, stała się próbą oceny wydarzeń sprzed 80 lat, ponadto uczyniła Wieluń punktem szerszej refleksji (odwołania w każdym z referatów), stała się też protestem przeciwko wojnie.
