Piątek 1 września 1939 roku. Ludzie z okolicznych miejscowości wyjeżdżali na targ do Wielunia. W Ożarowie, w dworze niemieckiej rodziny Mesków, robotnicy kończyli nocną młóckę. Z oddali, od strony Praszki, jak mówili, pojawiły się samoloty, słychać było ich narastający ryk. Nie wiedzieli jeszcze wtedy, że z odległego o 55 km od Wielunia lotniska polowego w Nieder- Ellguth o 4.00 wystartowało 29 niemieckich bombowców nurkujących i kierowało się ku przygranicznemu Wieluniowi, wyprzedzając tym samym zaplanowaną na 4.45 Godzinę „A” (kryptonim agresji na Polskę). Rozpoczęła się II wojna światowa. Samoloty, które nadleciały nad Wieluń, jak mówią świadkowie, zatoczyły pętlę, obniżyły lot i rozpoczęły precyzyjne bombardowanie miasta. Nie oszczędzono szpitala, kościoła, synagogi, zboru ewangelicko – augsburskiego i bezbronnej ludności, łamiąc tym samym konwencję haską z 1907 roku. Podczas czterech nalotów (ostatni ok. godziny 14.00) w gruzy obróciło się 75% zabudowy miasta, zginęło 1200 osób, co stanowiło 8% stanu ludności według danych z 1 stycznia 1939 roku. 31 sierpnia 2017, podczas otwarcia wystawy w Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Magdalena Majkowska, sekretarz miasta, mówiła, że Wieluń, obok Westerplatte, które zostało ostrzelane o 4.45, to dwa symbole II wojny światowej, symbole męczeństwa cywilnej ludności i tragedii bezbronnego miasta oraz pierwszej, nierównej żołnierskiej walki. Powtórzył te słowa prezydent Andrzej Duda 1 września 2017, dodając, że atak na uśpione miasto to nie wojna, ale przejaw bestialstwa, które dziś nazwalibyśmy terroryzmem.
W piątek, 1 września 2017 r., 78 lat po tamtych wydarzeniach, jak każdego roku przypomniano je młodym mieszkańcom Wielunia, uświadamiając im, kto tak naprawdę był ofiarą, a kto agresorem. Elementami upamiętniającymi tragedię miasta stały się:
- III Bieg Pamięci i Pojednania rozegrany 27 sierpnia na dystansie 10 km
- otwarta 31 sierpnia w Muzeum Ziemi Wieluńskiej reporterska wystawa „Wieluń miastem pokoju i pojednania”, wcześniej prezentowana w Sejmie RP, w Parlamencie Unii Europejskiej w Brukseli, w TPSP w Krakowie, w niemieckich miastach partnerskich, Adelebsen i Osterburg, w warszawskiej Kordegardzie
- Bieg Pamięci z lotniska Nieder-Ellguth pod Opolem do Wielunia, w czasie którego światło pokoju, zapalone 31 sierpnia o 17.30 w miejscu skąd startowały niemieckie samoloty, 35 młodych ludzi ze szkół w Wieluniu, Płońsku, Chrościnie i Osterburgu przyniosło 1 września o 4.40 do Wielunia i przekazało sztafecie Pamięci z Sieradza, Ostrzeszowa i Burzenina
- uroczystości pod pomnikiem upamiętniającym zbombardowanie szpitala Wszystkich Świętych 1 września 1939 r. z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy, parlamentarzystów, władz samorządowych, kombatantów i weteranów zrzeszonych wokół starosty wieluńskiego, duchowieństwa z ks. abpem Wacławem Depo, świadków historii, delegacji z partnerskich miast niemieckich, mieszkańców Wielunia i ziemi wieluńskiej
- otwarcie wystawy plenerowej „Zbrodnie niemieckie na Ziemi Łódzkiej w czasie II wojny światowej”, przygotowanej przez Oddział IPN w Łodzi
- Msza św. w kościele p.w. św. Józefa w pobliżu odrestaurowanych fundamentów wieluńskiej fary z udziałem metropolity częstochowskiego ks. abpa Wacława Depo
- złożenie wiązanek kwiatów pod pomnikiem upamiętniającym bombardowanie Wielunia, odsłonięcie i poświęcenie kolejnych 11 tablic na Wieluńskiej Golgocie
Podczas uroczystości porannych, 1 września 2017, zgromadzeni obejrzeli spektakl światło i ruch przedstawiany na murach dzisiejszego II LO im. J. Korczaka, ówczesnego zbombardowanego budynku szpitala, poświęcony tragedii miasta, wysłuchali słów Pawła Okrasy, burmistrza Wielunia, okolicznościowego przemówienia Andrzeja Dudy, Prezydenta RP, listu od Rządu RP sygnowanego przez Premier Beatę Szydło, Apelu Pamięci i salwy honorowej Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Modlili się też wspólnie z arcybiskupem Wacławem Depo, metropolitą częstochowskim, w intencji ofiar II wojny światowej, komunizmu i katastrofy smoleńskiej z 2010 roku. W pamięci uczestników uroczystości pozostanie wołanie wszystkich mówców o pokój i pojednanie, o pamięć i przebaczenie, bo tylko na takich wartościach można budować prawdziwe relacje sąsiedzkie, a budować je będą ludzie młodzi. W hołdzie dla ofiar II wojny światowej u stóp pomnika złożono liczne wiązanki. Wyrazem szacunku głowy Państwa dla kombatantów i weteranów było spotkanie z nimi na uroczystym śniadaniu w Wieluńskim Domu Kultury.
Przed godziną 4.40
Przemawia Prezydent RP Andrzej Duda
Spektakl na murach II LO im. Korczaka (dawny Szpital Wszystkich Świętych)
Delegacje z kwiatami
Przy pomniku upamiętniającym zbombardowanie Szpitala Wszystkich Świętych
Zakończenie uroczystości porannych
Mszy św. w kościele św. Józefa przewodniczył oraz homilię wygłosił ks. abp Wacław Depo. Nawiązując do przeczytanych tekstów przypomniał, czym są prawa Boskie i prawa ludzkie. Pierwsze, ustanowione przez Stwórcę, stałe i niezmienne, gwarantują pokój, drugie, zmieniane w zależności od potrzeb, w imię tzw. demokracji, przynoszą chaos, niepokój, wojny, a społeczeństwa zamykające się na prawdę Bożą stają się podobne do wieży Babel. Mocno zapadły w pamięć przytoczone słowa Jana Pawła II: „Życie człowieka, jego przeszłość i przyszłość toczy się w Chrystusie, nawet gdyby sobie człowiek tego nie uświadamiał (…) trzeba dziś dodać, że choćby Go odrzucał”. Homilię zwieńczyły słowa: „Módlmy się o budowanie życia na prawdzie Bożych Przykazań”.
Modlitwa o pokój w obecności Monstrancji Fatimskiej
Eucharystię zakończyło nabożeństwo w intencji pokoju odprawione w obecności peregrynującej po Polsce Monstrancji Fatimskiej i błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. Epilogiem stało się poświęcenie 11 tablic na „Golgocie Wieluńskiej”, upamiętniających kolejne, odnalezione ofiary II wojny.
Poczty sztandarowe
Pod obeliskiem upamiętniającym ofiary II wojny światowej
Przy „Wieluńskiej Golgocie”
Finałem obchodów rocznicowych był wieczorny spektakl plenerowy, opera „Straszny dwór”, dedykowana wszystkim mieszkańcom Wielunia i okolic.
